Wypłaty z polityki spójności na razie nie są możliwe. „Trwa dialog”

Resort ogłosił w sumie 23 konkursy w ramach nowych programów unijnych, z których miałyby być finansowane m.in. koleje dużych prędkości czy inwestycje zaplanowane przez samorządy. „Ci, którzy zdecydują się aplikować o środki i realizować inwestycje, robią to na własne ryzyko” pisze oko.press . Potencjalni beneficjenci mogą bowiem zaangażować własne środki, licząc na refundacje, ale nie ma pewności, że środki te faktycznie otrzymają.

„Polska nie spełnia kryterium dotyczącego Karty Praw Podstawowych UE. W związku z tym Komisja Europejska nie ma możliwości realizowania wypłat” – mówi redakcji oko.press Veronica Favalli z Komisji Europejskiej. Do czasu wypełnienia tego kryterium Polska może otrzymać jedynie niewielkie zaliczki oraz środki w ramach pomocy technicznej, tj. 1-1,5 proc. alokacji.

Jak wskazuje oko.press, unijne wymogi wymagają od państw członkowskich: skutecznego monitorowania zamówień publicznych, skutecznego monitorowania udzielania pomocy państwa, skutecznego wdrażania zasad wynikających z Karty Praw Podstawowych oraz zasad wynikających z Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnością. Kryteria te dotyczą całej polityki spójności, a fakt ich spełnienia państwo samodzielnie powinno zadeklarować, podpisując umowę partnerstwa. Polska podpisując ten dokument w czerwcu 2022 roku, stwierdziła, że ich nie spełnia i – jak podano w publikacji – do tej pory nic w tej sprawie się nie zmieniło.

„Rząd milczy w tej sprawie i stara się grać na czas. Umowa partnerstwa pomiędzy Polską a UE została podpisana dopiero z końcem czerwca 2022 roku. Rozpisanie konkursów trwa. Rząd ma nadzieję, że brak środków pozostanie niezauważony, bo trochę czasu jeszcze minie, zanim pierwsi beneficjenci złożą wnioski o zwrot kosztów kwalifikowanych. Stąd ciągłe zapewnienia ze strony ministrów i premiera, że wypłata środków z UE jest niezagrożona” – czytamy w oko.press.

Do publikacji odniosło się ministerstwo odpowiedzialne za fundusze unijne.

„W ramach poszczególnych celów polityki spójności przypisane zostały tzw. warunki podstawowe, których wypełnienie na poziomie państwa członkowskiego umożliwia korzystanie z refundacji. Polska przedstawiła dotychczas do Komisji Europejskiej samooceny uznające spełnienie wszystkich 20 warunków podstawowych” – napisało w odpowiedzi MFiPR. „KE uznała za spełnione 16 z 20 obowiązujących Polskę warunków podstawowych. W przypadku pozostałych 4 warunków, w tym dotyczącego Karty Praw Podstawowych, toczy się dialog z KE zmierzający do uznania ich za spełnione” – przyznaje resort (informację o „trwającym dialogu” uzyskała także ze strony KE oko.press).

Zdaniem ministerstwa „polityka spójności podąża normalną ścieżką, tak jak to było w poprzednich perspektywach finansowych UE. Dzieje się to z pewnym opóźnieniem, ale wynika ono z prac KE i dotyczy też innych państw”.

W zakresie warunku dotyczącego Karty Praw Podstawowych, „Polska podtrzymuje stanowisko, że istniejące rozwiązania na poziomie państwa członkowskiego oraz zaproponowane dodatkowe działania w obszarze funduszowym zapewniają spełnienie warunku dotyczącego stosowania KPP”.

Resort podaje także, że na przełomie stycznia i lutego przygotowana została kolejna samoocena dotycząca spełnienia warunku w zakresie praw podstawowych. „Ta trzecia już aktualizacja samooceny została przekazana do KE i obecnie MFiPR oczekuje na stanowisko Komisji w sprawie tego warunku” – tłumaczy resort i wyraża nadzieję, że samoocena zostanie zaakceptowana.

Na środki w ramach polityki spójności czekają m.in. inwestycje kolejowe, które nie mają innego źródła finansowania.