Szlaki wodne strategicznym projektem Warmii i Mazur

W ubiegłym tygodniu odbyła się konferencja inaugurującej wdrażanie programu regionalnego na lata 2021-2027 Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur. Jak podkreśla samorząd, procesy konstruowania oraz uzgadniania najnowszego regionalnego programu trwały blisko trzy lata i zakończyły się pod koniec 2022 roku. Obecnie trwają prace nad dokumentami wdrożeniowymi – Szczegółowym Opisem Priorytetów, kryteriami wyboru projektów czy wzorami dokumentacji konkursowych. Równolegle formułuje się skład Komitetu Monitorującego. Jego pierwsze posiedzenie zaplanowano w marcu 2023 roku – informuje samorząd.

Region otrzymał już 33,7 mld złotych

– Bywało, że podczas spotkań nie wstawaliśmy od stołu rozmów przez wiele godzin, ale to nam przyniosło sukces – powiedział marszałek Gustaw Marek Brzezin. – Proces negocjacji był trudny, bo wymagał pogodzenia ze sobą dwóch punktów widzenia – wyzwań z poziomu Unii Europejskiej, przed którymi stoimy jako Wspólnota, ale również naszych, regionalnych potrzeb i celów ważnych dla naszego województwa. Prace nad nowym programem spowolniła pandemia COVID-19 oraz wojna w Ukrainie. Te wydarzenia to przede wszystkim ludzkie tragedie, ale też wywołały niepokój w całej Europie – dodał.

W uzgodnieniu zakresu nowego programu ze strony Komisji Europejskiej (Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej) uczestniczyły m.in. Lucie Žáčková, Marta Wnuk oraz Anita Klecha, których nie mogło zabraknąć podczas olsztyńskiej konferencji.

– Jest to dla mnie przyjemność być tutaj razem z państwem i ogłosić tę radosną informację – mówiła Lucie Žáčková, zastępca dyrektora Wydziału ds. Polski w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej. – Program został zatwierdzony przez Komisję Europejską na początku grudnia 2022 roku i w najbliższym czasie czeka nas jego wdrażanie. Polska była i nadal jest największym beneficjentem Polityki Spójności zarówno w latach 2014-2020, jak i 2021-2027. Program jest szyty na miarę tego województwa. Bo dobry rozwój Warmii i Mazur ma również olbrzymi wpływ na rozwój całej Zjednoczonej Europy. Jest to program, który ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców, a na Warmii i Mazurach mieszka przecież ponad 1,4 mln ludzi. W tym regionie w ciągu 18 lat m.in. dzięki Funduszom Europejskim Produkt Krajowy Brutto wzrósł z 39 do 50 proc. Ten proces musi być nadal kontynuowany, by województwo nadrobiło zaległości do bardziej rozwiniętych regionów w Polsce oraz Unii Europejskiej – dodała.

Jak czytamy, łącznie region otrzymał dotychczas ze środków europejskich 33,7 mld zł. Do tej puli dołączyło właśnie blisko 8,4 mld zł (1,8 mld euro) na lata 2021-2027 – prawie 1,3 mld euro – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (72,6 proc.) oraz około 500 mln euro - Europejski Fundusz Społeczny (27,4 proc.). Program Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021-2027 jest przede wszystkim odpowiedzią na wyzwania opisane w strategii „Warmińsko-Mazurskie 2030”.

Największe pieniądze na szlaki wodne i rowerowe

Wśród priorytetowych kierunków wsparcia znalazły się: gospodarka i cyfryzacja, energia, środowisko i klimat, transport, edukacja, rynek pracy, włączenie społeczne, zdrowie, kultura i turystyka oraz obszary miejskie. Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur mają się przyczynić do zielonej, cyfrowej i gospodarczej transformacji regionu.

Prawie 25 proc. całości środków FEWiM przeznaczono na projekty strategiczne o szczególnym znaczeniu dla rozwoju województwa. Należą do nich m.in. projekty infrastrukturalne, w tym: poprawiające dostępność transportową, zabezpieczenie szlaków wodnych Kanału Elbląskiego i Wielkich Jezior Mazurskich, budowa Północnego Centrum Psychiatrii Dziecięcej, rozwój szlaków rowerowych i turystycznych (w tym Szlak Kopernikowski). – Największym projektem są prace na szlakach wodnych Kanału Elbląskiego i Wielkich Jezior Mazurskich – 134 mln euro.

Będą rozmawiać o porcie w Elblągu

– Bardzo ważną inwestycją dla regionu jest także port morski w Elblągu – dodał jeszcze marszałek województwa. – Zapisaliśmy to projekcie programu jako niezbędny element rozwoju jego funkcji po zbudowaniu kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną. I choć na tę chwilę nie możemy liczyć na unijne dofinansowanie, to nie składamy broni. Ta sprawa jest nadal otwarta i niebawem wrócimy do negocjacji – dodał.

Przypomnijmy, że otwarty już przekop Mierzei Wiślanej nie może być wykorzystywany przez duże statki; potrzebnych jest szereg prac w porcie w Elblągu i w dojściu do niego. Rząd oferuje dofinansowanie, ale w zamian chce objąć nad nim kontrolę. – Gdyby nie polityka i zbliżające się wybory parlamentarne i samorządowe, to sprawa pogłębienia spornego odcinka rzeki Elbląg oraz kwestia przyszłości elbląskiego portu już dawno byłaby pozytywnie rozwiązana – relacjonuje dyskusję na posiedzeniu komisji polityki regionalnej i promocji miasta lokalny portal PortEl.
 
– Zrobiliśmy ukłon w stronę samorządu, wydłużając odcinek do pogłębienia na rzece Elbląg. Pomijając nawet to pogłębienie spornego odcinka toru wodnego, to trzeba pogłębić nabrzeża. Obrotnica była obiecana przez miasto, a nie ma nawet jej projektu. Miasto mogłoby się też zainteresować kolizyjnym wyjazdem z portu w stronę siódemki, potrzebny jest dodatkowy „ślimak”, jest potrzebna też bocznica kolejowa – wyliczał kapitan Jacek Kościuch, zastępca głównego inspektora Urzędu Morskiego w Gdyni.

– Port już od dawna jest gotowy. Są nabrzeża, place składowe, terminale, wszystko jest przygotowane. To wy nie jesteście przygotowani. Otworzyliście już przekop, a jeszcze nie wytyczyliście nowego toru wodnego. Nawet jak tor będzie pogłębiony, a nie będzie wytyczony to statki i tak nie będą mogły przepłynąć. Mówi pan, że zrobiliście ukłon wobec samorządu, bo pogłębiacie dalej. Niech pan nie opowiada bajek, nikt nie robi nikomu ukłonu. Jeśli nie należałoby to do waszych kompetencji, nie byłoby zrobione, bo Urząd zwyczajnie nie mógłby tego zrobić. Waszym obowiązkiem jest pogłębienie toru wodnego aż do terminali przeładunkowych – odpowiadał mu Janusz Nowak, wiceprezydent Elbląga. – My jesteśmy gotowi od dawna. Obrotnicę, powiedzieliśmy, że bierzemy na siebie i zrobimy. Trudno jednak robić obrotnicę teraz, jak jeszcze nie mamy wytyczonego toru. Natomiast pogłębienia nie będziemy robili, bo prawo na to nie pozwala. Zrobicie to wy, teraz czy później, bo to jest wasz obowiązek – argumentował wiceprezydent Nowak, dodając, że prezydent miasta nie buduje bocznic kolejowych ani dróg ekspresowych, bo nie ma tego w kompetencjach.

PRIORYTETY FEWiM 2021-2027:
- gospodarka: 244 807 824 euro,
- środowisko: 390 800 000 euro,
- mobilność miejska: 108 000 000 euro,
- mobilność regionalna: 277 200 000 euro,
- edukacja i kompetencje EFRR: 17 565 060 euro,
- edukacja i kompetencje EFS+: 151 340 242 euro,
- rynek pracy: 177 950 576 euro,
- włączenie i integracja EFRR: 18 000 000 euro,
- włączenie i integracja EFS+: 139 658 886 euro,
- zdrowie: 35 000 000 euro,
- turystyka i kultura: 104 000 000 euro,
- rozwój obszarów miejskich: 50 000 000 euro,
- pomoc techniczna EFRR: 51 755 419 euro,
- pomoc techniczna EFS+: 19 806 681 euro.

Dofinansowanie projektów strategicznych w ramach programu regionalnego na lata 2021-2027 Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur :
- Północne Centrum Psychiatrii Dziecięcej w Ameryce - 12,8 mln euro,
- modernizacja Planetarium w Olsztynie, Europejskie Centrum Copernicus we Fromborku, szlaki kulturowe Warmii i Mazur, rozwój Szlaku Kopernikowskiego - 37,9 mln euro,
- parki krajobrazowe - 8,5 mln euro,
- budowa nowego przebiegu ul. Bałtyckiej w Olsztynie w ciągu drogi wojewódzkiej nr 527, poprawa dostępności komunikacyjnej subregionu EGO - 45,8 mln euro,
- szlaki rowerowe - 49,8 mln euro,
- prace na szlakach wodnych Kanału Elbląskiego i Wielkich Jezior Mazurskich - 134 mln euro
- Stowarzyszenie „Polskie Miasta Cittaslow” - 54 mln euro,
- wyznaczona specjalna pula środków dla dużych miast, proporcjonalnie do ilości mieszkańców. Na tzw. ZIT-y, czyli Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, dla Olsztyna przypada ponad 70 mln euro, dla Elbląga - ponad 50 mln euro i dla Ełku ponad 22 mln euro.