CUPT: Jesteśmy 2-3 lata do przodu w porównaniu z poprzednią perspektywą

CUPT to instytucja pośrednicząca w przyznawaniu przeznaczonych dla Polski funduszy pomocowych, które mają wspomóc inwestycje transportowe. W sumie to 104,6 mld zł do rozdysponowania z trzech źródeł. Największym jest Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (84,8 mld zł), a poza nim do wykorzystania są pieniądze z utworzonego w tej perspektywie budżetowej instrumentu „Łącząc Europę” (CEF, 18,1 mld zł) i Programu Operacyjnego Polska Wschodnia (1,7 mld zł). To mniej więcej jedna trzecia wszystkich pieniędzy, które trafią do Polski.

Drogo

Zdecydowana większość środków została już przyznana lub wnioski są w trakcie oceny – w przypadku POIiŚ wolnych środków jest jeszcze 19 proc., a w POPW – 10 proc., CEF został już zagospodarowany w całości. – Pod koniec tego roku powinniśmy mieć tyle zatwierdzonych umów, ile, w przypadku poprzedniej perspektywy, osiągnęliśmy dopiero w okolicach 2015 r. [na rozliczenie środków unijnych kraje mają dodatkowe trzy lata, więc fundusze z danej perspektywy można wykorzystać do trzech lat po jej zakończeniu – red.], więc 2-3 lata później – tłumaczy szef CUPT Przemysław Gorgol. Zwraca jednak uwagę, że wiele projektów jest opóźnionych. Zaczęło się od przetargów drogowych, potem ten kłopot przeszedł na inwestycje miejskie i dosięgnął też PKP PLK. Wszystko z powodu szybujących cen robót budowlanych. W ogłaszanych przetargach rzadko trafiają się oferty, które mieszczą się w kosztorysie.

– Z przetargami jest problem i przesuwane są terminy realizacji. My to rozumiemy, ale perspektywa nie jest z gumy – zaznacza Gorgol. – Trudno powiedzieć, kto jest najbardziej opóźniony, bo opóźnieni są wszyscy. Najprostszym sposobem jest po prostu dołożyć pieniądze i zrealizować projekt, ale mało kto może sobie na to pozwolić – przyznaje.

Gorgol przyznaje, że w skrajnych przypadkach CUPT może reagować i zwiększać finansowanie tam, gdzie w projekcie można to uzasadnić, choć musi mieć z czego, a np. w CEF wszystkie pieniądze zostały już rozdysponowane. Nie wyklucza takiej możliwości w sytuacji podbramkowej, choć na razie jeszcze się to nie zdarzyło. Dodatkowo, choć to możliwe, to nie takie proste. Na przeniesienie pieniędzy między programami, czy na dodatkowe dofinansowanie projektu o wysokiej wartości, musi się zgodzić Komisja Europejska.

Mniej, trudniej i bez VAT–u

A szkoda by było, żeby pieniądze przepadły, bo w nowej perspektywie będzie z finansowaniem projektów trudniej. Nie tylko dlatego, że najpewniej pieniędzy dla całej Polski będzie po prostu mniej (według wstępnych propozycji o ok. 20 proc. w porównaniu do obecnego budżetu). PKP PLK bardzo skorzystały z utworzenia CEF, bo zdecydowana większość projektów finansowanych z tych pieniędzy to właśnie inwestycje kolejowe, a ze wszystkich środków, które trafią do PKP PLK, aż 40 proc. to właśnie te za pośrednictwem „Łącząc Europę”. Ale w nowej perspektywie CEF będzie wykorzystany do projektów ściśle nadgranicznych.

Przewoźnicy będą mieli kłopot z finansowaniem zakupów taboru, bo pieniądze będą przeznaczone tylko dla tych, którzy mają wieloletnie umowy na przewozy przyznane za zasadzie przetargu. Drogowcy z kolei stracą możliwość zaliczania VAT–u do kosztów kwalifikowanych przy droższych przetargach.