CEF: Będą nowe tunele pod Alpami i Bałtykiem

CEF to instrument finansowy przeznaczony do wspierania trzech rodzajów inwestycji: transportowych, energetycznych oraz telekomunikacyjnych. Jest on zarządzany bezpośrednio przez Komisję Europejską, która dokonuje wyboru projektów do dofinansowania w wyniku ogłaszanych konkursów. Szansę na otrzymanie dofinansowania mają tylko przedsięwzięcia najważniejsze w skali całej UE, konkurencyjne wobec zgłoszeń z innych państw członkowskich. Wiele z nich – dotyczy to szczególnie omawianych inwestycji tunelowych, ze względu na ich skomplikowanie i wysoki koszt – bez wsparcia z CEF nie miałoby zapewne szans na realizację.

Nowe odcinki korytarza TEN-T 5...

Na liście można znaleźć przedsięwzięcia infrastrukturalne (kolejowe, drogowe, lotnicze i wodne), taborowe, a także dotyczące np. instalacji systemu ETCS. Przedmiotem wielu wniosków jest szeroko pojęta cyfryzacja oraz usprawnienia transportu intermodalnego. Szczególną uwagę warto poświęcić inwestycjom tunelowym. Dzięki unijnym dotacjom z CEF europejska sieć kolejowa wzbogaci się w ciągu najbliższej dekady o kilka interesujących odcinków linii kolejowych przebiegających w tunelach, poprowadzonych zarówno pod masywami górskimi, jak i pod dnem morza, a także pod zabudową miejską.

Jednym z ciekawszych przedsięwzięć będą prace projektowe i budowlane dla nowej, częściowo ukrytej w tunelu pod Alpami linii kolejowej, mającej zapewnić dostęp z północy do Tunelu Bazowego pod przełęczą Brenner. Odcinek z Monachium do austriackiego Radfeld zostanie dofinansowany kwotą 83 824 500 euro. Linia wejdzie w skład korytarza nr 5 sieci bazowej TEN-T Skandynawia – Morze Śródziemne. Ukończenie prac przy dostępie północnym przewidziano na rok 2038. Sam Tunel Bazowy Brenner ma zostać otwarty w roku 2032.

Z przeciwnej strony dostęp do tunelu Brenner zapewni linia Fortezza – Ponte Gardena. Włoski zarządca infrastruktury kolejowej otrzyma na budowę dwutorowego dostępu południowego dofinansowanie w wysokości 75 mln euro. Na trasie 22,5-kilometrowej linii zaplanowano dwa tunele. Ten fragment korytarza nr 5 zostanie – według planu – oddany do użytku w roku 2029.

...i pod centrum Goeteborga

Inny projekt tunelowy w tym samym korytarzu sieci bazowej, który otrzymał dofinansowanie z CEF (540 500 000 euro), to budowa linii kolejowej pod Bełtem Fehmarn. Tunel pod 18-kilometrową cieśniną oddzielającą Niemcy od Danii ma połączyć sieci kolejowe obu krajów poprzez wyspy Lolland i Fehmarn – obecnie działa tu jedynie przeprawa promowa. Obiekt ma składać się z części drogowej i kolejowej, fundusze z CEF przyznano jednak tylko na tę ostatnią. Środki te zostaną przeznaczone na wykonanie i montaż prefabrykowanych elementów obudowy tunelu, budowę wyjazdów na obu wymienionych wyspach, budowę i wyposażenie zasilającej tunel podstacji energetycznej oraz badanie wpływu inwestycji na środowisko. Tunel pod cieśniną Fehmarn ma zostać ukończony w 2029 r.

Inwestycją tunelową, o której warto wspomnieć – choć jej zakres będzie znacznie mniejszy – będzie budowa 1,8-kilometrowego fragmentu tunelu kolejowego (fragment nowej linii Västlänken – West Link) w Goeteborgu. W drugim co do wielkości mieście Szwecji dotychczasowy, czołowy centralny dworzec kolejowy jest rozbudowywany o część podziemną. Środki z CEF (65 515 338 euro) zostaną wykorzystane na budowę jego peronów, wiaduktu nad pobliską drogą szybkiego ruchu oraz wspomnianego tunelu. Rozpoczęta przed czterema laty inwestycja ma doczekać się ukończenia w 2028 r.

Zwycięskie wnioski niemal w każdym państwie

Na liście znalazło się 135 projektów. Najwięcej zaaprobowanych wniosków – po 12 – złożyły podmioty niemieckie i czeskie. Fundusze z CEF przyznano na 10 przedsięwzięć z Włoch i tyle samo z Francji, po 7 z Finlandii oraz Hiszpanii, 6 z Belgii, po 5 z Węgier i Holandii, po 4 z Polski, Danii, Portugalii i Szwecji. Po trzy zwycięskie wnioski pochodzą z Austrii, Bułgarii, Grecji, Irlandii, Rumunii, Słowacji oraz Słowenii. Stawkę zamykają Luksemburg (dwa wnioski) oraz Cypr, Chorwacja i Malta (po jednym).

Dofinansowania nie otrzymał żaden osobny wniosek z Litwy, Łotwy ani Estonii. W państwach bałtyckich będzie jednak realizowany dofinansowany z CEF wielki projekt międzynarodowy (tzw. kohezyjny, jeden z 19 na liście) – kolejny etap budowy Rail Baltica. Jak już informowaliśmy, krajem, który otrzymał najwyższą kwotę (1,26 mld euro z 5,4 mld puli ogólnej), była Polska – fakt ten wynika w dużej mierze z korzystnego pod względem transportowym położenia naszego kraju.