Brak obowiązku zawarcia umowy o realizację zamówienia publicznego po upływie terminu związania ofertą

Klient kancelarii DSK złożył ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, a jego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza w okresie związania ofertą. Finalnie okres związania ofertą jednak upłynął, a strony nadal nie zawarły umowy.

Po pewnym czasie zamawiający wezwał jednak wykonawcę do zawarcia zobowiązania, powołując się na dokonany wybór oferty.

Czy w takiej sytuacji wykonawca nadal pozostawał zobowiązany do zawarcia umowy?


Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 września 2019 roku – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2019, poz. 2019, dalej: „PZP”), kluczowym elementem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest określenie przez zamawiającego okresu związania ofertą. Zgodnie z art. 220 ust. 1 PZP, wykonawca składający ofertę jest związany nią przez czas wskazany przez zamawiającego w dokumentach zamówienia. Okres ten ustalany jest przez zamawiającego, a jego długość zależy od specyfiki i złożoności przedmiotu zamówienia.

Zasadniczo, wybór oferty najkorzystniejszej w okresie związania ofertą stanowi podstawę do zaproszenia wykonawcy do zawarcia umowy na warunkach wskazanych w ofercie, zgodnie z art. 252 PZP. Warto jednak zaznaczyć, że zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego po upływie okresu związania ofertą nie może być wymuszone na wykonawcy. Upływ terminu związania ofertą skutkuje bowiem wygaśnięciem obowiązku wykonawcy do pozostawania w gotowości do podpisania umowy na warunkach przedstawionych w ofercie. Wykonawca ma w takim przypadku pełną swobodę decyzji, czy chce przystąpić do podpisania umowy.

Wygaśnięcie związania ofertą zamyka więc okres, w którym wykonawca może być zobligowany do zawarcia umowy, co z kolei uniemożliwia zamawiającemu dochodzenie roszczeń z tytułu braku zawarcia umowy przez wykonawcę, nawet jeśli pierwotnie jego ofertę wybrano jako najkorzystniejszą.


Problem braku obowiązku zawarcia umowy po upływie terminu związania ofertą był przedmiotem analizy Krajowej Izby Odwoławczej (dalej: „KIO”) w licznych orzeczeniach.

W wyroku z dnia 11 lutego 2019 r., sygn. akt KIO 105/19, KIO stwierdziła, że fakt nieprzedłużenia terminu związania ofertą nie powoduje niemożliwości wyboru oferty wykonawcy i zawarcia z nim umowy w sprawie zamówienia publicznego. Jednakże, po upływie terminu związania ofertą, wykonawca nie jest zobowiązany do zawarcia umowy, nawet jeśli jego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza.

Orzeczenie z dnia 16 maja 2017 r., sygn. akt KIO 828/17, stanowiło, że upływ terminu związania ofertą nie przesądza o nieskuteczności oferty, a jedynie o braku istnienia po stronie wykonawcy obowiązku zawarcia umowy.

Z kolei wyrok KIO z dnia 16 lipca 2019 r., sygn. akt KIO 1249/19 podkreślał, że brak jest podstaw do stwierdzenia, iż upływ terminu związania ofertą przesądza o braku możliwości skorzystania ze środków ochrony prawnej. Jednakże wykonawca, po upływie tego terminu, nie jest zobowiązany do zawarcia umowy.


Biorąc pod uwagę powyższe przepisy i orzecznictwo, należy stwierdzić, że brak zawarcia umowy po upływie terminu związania ofertą nie stanowi naruszenia norm prawa zamówień publicznych przez wykonawcę. Termin związania ofertą jest wyraźnie określony i ma charakter ograniczony czasowo, co oznacza, że po jego upływie oferta traci swą moc wiążącą dla wykonawcy. W związku z tym, wykonawca, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza, nie jest zobowiązany do zawarcia umowy, jeśli termin związania ofertą upłynął przed podpisaniem kontraktu.

Orzecznictwo KIO konsekwentnie potwierdza ten stan rzeczy, podkreślając, że swoboda decyzji po stronie wykonawcy w odniesieniu do zawarcia umowy po upływie terminu związania ofertą wynika bezpośrednio z przepisów PZP oraz z zasad konstrukcji prawnej oferty w postępowaniu o zamówienie publiczne.