Ministerstwo Infrastruktury poinformowało, że zawarta została umowa dotycząca opracowania studium wykonalności rozbudowy systemu River Information Services, wspomagającego zarządzanie ruchem na śródlądowych drogach wodnych, na rzece Odrze. Rozbudowa obejmie 150-kilometrowy odcinek rzeki wraz z Wrocławskim Węzłem Wodnym. Dziś rzeczony system funkcjonuje na 250 kilometrach Odry i Warty.
Transport wodny jest najtańszym i najmniej emisyjnym środkiem transportu towarowego na lądzie. Jak wynika z informacji przedstawionych w 2016 roku przez ówczesne Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, przy tym samym nakładzie energii samochód ciężarowy jest w stanie przejechać 100 kilometrów, pociąg towarowy już 300 kilometrów, zaś statek śródlądowy aż 370 kilometrów. Dodatkowo największe statki dopuszczone do ruchu na śródlądowych drogach wodnych IV klasy żeglowności mogą jednorazowo przewieźć tyle, co 30 największych samochodów ciężarowych dopuszczonych do ruchu w Polsce.
Istotnym mankamentem żeglugi śródlądowej są jednak bardzo niskie prędkości handlowe oraz wysokie koszty dostosowania rzek do parametrów odpowiadających standardom międzynarodowych dróg wodnych, czyli co najmniej do IV klasy żeglowności. Ostatnia dekada, pomimo formułowanych przez poprzedni rząd zapowiedzi dużych inwestycji, związanych przede wszystkim z rewitalizacją Odrzańskiej Drogi Wodnej, przyniosła dalszy regres w tym obszarze.
Regres żeglugi śródlądowej na Odrze dobrze obrazuje udział w przeładunkach w zespole portów morskich Szczecin-Świnoujście – o ile w 2014 roku wynosił jeszcze 4,1%, o tyle w roku 2022 zaledwie 0,5%.
Nowy rząd, podobnie jak poprzedni, również deklaruje dążenie do rewitalizacji żeglugi śródlądowej na Odrze, choć na razie nie zostały podjęte żadne decyzje dotyczące kształtu i ram czasowych potencjalnych inwestycji, a nawet docelowej klasy żeglowności. Poprzedni rząd deklarował dążenie do uzyskania klasy żeglowności Va na całej długości Odry. Wymagałoby to jednak budowy 28 stopni wodnych, których lokalizację MGMiŻŚ wskazało w 2018 roku.
Tymczasem do 2030 roku zaplanowano budowę tylko dwóch – w Lubiążu i Ścinawie. Wody Polskie odstąpiły od umów na opracowanie dokumentacji projektowej dla inwestycji z winy wykonawcy, który wykonał niewielki zakres przedmiotu zamówienia, a wiceminister klimatu i środowiska Urszula Zielińska postulowała całkowite odstąpienie od planów kaskadyzacji Odry. Przyszłość żeglugi towarowej na drugiej najdłuższej polskiej rzece jest zatem niepewna.
Wiceminister infrastruktury Arkadiusz Marchewka deklarował jednak w ostatnich miesiącach, że żegluga śródlądowa w Polsce będzie się rozwijać, a plan utworzenia parku narodowego w Dolinie Dolnej Odry nie stanie temu na przeszkodzie. Wraz z początkiem lipca Ministerstwo Infrastruktury przedstawiło pierwszy konkret w tym obszarze. Jest nim podpisana umowa o wartości ok. 300 tys. zł ze Sweco Polska, obejmująca opracowanie studium wykonalności dla systemu River Information Services na ok. 150-kilometrowym fragmencie Odry, obejmującym również Wrocławski Węzeł Wodny. System ten umożliwia lokalizację statków, wysyłanie komunikatów do kapitanów, udostępnianie map nawigacyjnych oraz przekazywanie informacji pogodowych i hydrologicznych. Z szeregiem informacji pochodzących z systemu RIS dla Odrzańskiej Drogi Wodnej można zapoznać się
tutaj.
– Rozbudowa systemu RIS na kolejnych odcinkach Odry to milowy krok dla żeglugi śródlądowej w Polsce. Po zakończeniu inwestycji RIS będzie działał na odcinkach Odry o łącznej długości ok. 400 kilometrów – mówi wiceminister Marchewka cytowany w komunikacie prasowym zamieszczonym na stronie internetowej resortu infrastruktury. Jak wskazuje MI, dzięki implementacji systemu RIS żegluga śródlądowa może być bezpieczniejsza oraz bardziej konkurencyjna i przyjazna środowisku naturalnemu. Jego wdrożenie umożliwia także optymalizację wykorzystania infrastruktury.
Podczas podpisania umowy na opracowanie studium wykonalności oprócz wiceministra Marchewki obecni byli także dyrektor Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Szczecinie Piotr Durajczyk oraz prezes zarządu Sweco Polska Maciej Chrzanowski. Dziś system RIS funkcjonuje na Odrzańskiej Drodze Wodnej – od granicy z wodami morskimi na Jeziorze Dąbie przez Regalicę do mostu nad Odrą na autostradzie A2 w Świecku, a także na polskim odcinku Odry Zachodniej (pomiędzy granicy z wodami morskimi a Widuchową) oraz na Warcie pomiędzy ujściem do Odry a mostem w ciągu drogi wojewódzkiej nr 131 w miejscowości Świerkocin. Rozbudowa systemu RIS o kolejny 150-kilometrowy odcinek może kosztować 27 mln zł.