Zmiana umowy o roboty budowlane w oparciu o Warunki Kontraktowe FIDIC w brzmieniu stosowanym przez GDDKiA – część 2

Stosowanie Warunków Kontraktowych FIDIC – o których więcej przeczytasz w pierwszej części tego artykułu - w żaden sposób nie wyłącza ani nie ogranicza regulacji zawartych w ustawie Prawo zamówień publicznych.

Zmiana umowy w drodze porozumienia stron – aneks do umowy
Strony umowy o roboty budowlane zawartej w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego mają możliwość dokonania zmiany w umowie w drodze porozumienia (aneksu). Ogólna zasada swobody umów pozwala bowiem na kształtowanie treści stosunków umownych w granicach wyznaczonych przez ustawy, zasady współżycia społecznego oraz w zgodzie z naturą danego stosunku.

W zakresie Prawa zamówień publicznych wyżej wspomniana zasada swobody umów podlega jednak pewnym ograniczeniom, które wynikają z konkretnych przepisów tej ustawy tj. art. 455 Pzp oraz art. 144 Pzp (przed nowelizacją z 2021 r.).

I tak, spośród przesłanek zawartych w treści ww. przepisu zastosowanie mogą znaleźć następujące podstawy do dokonania zmiany:

1.  Podstawa określająca, że zmiana została przewidziana w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia (art. 455 ust. 1 pkt 1 Pzp oraz art. 144 ust. 1 pkt 1 Pzp przed nowelizacją)
2. Podstawa określająca warunki zmiany, gdy nowy wykonawca ma zastąpić dotychczasowego wykonawcę (art. 455 ust. 1 pkt. 2 Pzp oraz art. 144 ust. 1 pkt 4 Pzp przed nowelizacją)
3. Podstawa dotycząca zmiany realizacji dodatkowych dostaw, usług lub robót budowlanych od dotychczasowego wykonawcy, nieobjętych zamówieniem podstawowym, o ile stały się niezbędne i zostały spełnione łącznie przesłanki wyszczególnione w tym przepisie (art. 455 ust. 1 pkt 3 Pzp oraz art. 144 ust. 1 pkt 2 Pzp przed nowelizacją)
4. Podstawa obejmująca konieczność zmiany umowy w wyniku wystąpienia okoliczności, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć (art. 455 ust. 1 pkt 4 Pzp oraz art. 144 ust. 1 pkt 3 przed nowelizacją)
5. Podstawa obejmująca zmianę, której łączna wartość jest mniejsza, niż progi unijne i jest mniejsza od 10% (dla usług lub dostaw) albo 15% (dla robót budowlanych) wartości zamówienia określonej pierwotnie w umowie tzw. zmiana bagatelna (art. 455 ust. 2 Pzp oraz art. 144 ust. 1 pkt 6 Pzp przed nowelizacją)
6. Podstawa obejmująca zmianę, która niezależnie od wartości nie jest istotna w rozumieniu art. 144 ust. 1e Pzp (art. 144 ust. 1 pkt 5 Pzp przed nowelizacją).

Przy czym należy mieć na uwadze, że w stosunku do zmian dokonywanych na wyżej wskazanej podstawie, zakres tych zmian odnosi się wyłącznie do zmian nieistotnych, a zatem takich które nie wymagają przeprowadzenia nowego postępowania i nie powodują zmiany charakteru umowy w stosunku do pierwotnego przedmiotu zamówienia.

W umowach zawartych w oparciu o Warunki Kontraktowe FIDIC, zasady dokonywania zmian określonych przez ustawę Prawo zamówień publicznych częstokroć okazują się być niezwykle korzystnym rozwiązaniem w sytuacji, gdy brak jest możliwości dokonania zmiany na podstawie subklauzuli 13. W takim przypadku często spotykanym rozwiązaniem jest skorzystanie z art. 455 ust. 2 Pzp (art. 144 ust. 1 pkt 6 Pzp przed nowelizacją) - tzw. zmiana bagatelna, jako że przepis ten pozwala na dokonanie zmiany bez konieczności spełnienia dodatkowych przesłanek, pod warunkiem, że modyfikacja ta pociąga za sobą nieznaczną zmianę wartości umowy. Dodatkowo, przepis ten pozwala również na wielokrotne dokonywanie zmian umowy z tym zastrzeżeniem, że łączna wartość wszystkich zmian dokonanych na tej podstawie nie może przekroczyć określonego w tym przepisie poziomu.

Bardzo często można spotkać się z utartą opinią, że w przypadku umów na roboty budowlane zawartych w Warunkach Kontraktowych FIDIC stanowią one jedyny dokument, który reguluje zasady wprowadzania zmian do zawartej umowy. Powyższe założenie jest oczywiście nieuzasadnione i prawdopodobnie wynika z przyjętej praktyki oraz niedostatecznej świadomości prawnej co do tego, gdzie znajdują się w rzeczywistości granice swobody kontraktowej wynikające z ustaw Pzp, prawo budowlane czy kodeksu cywilnego. Bez względu jednak na wybór ścieżki, która pozwoli stronom na dokonanie aprobowanej zmiany umowy o roboty budowlane kluczowym czynnikiem w zakresie prawidłowego wdrażania zmian jest ponad wszystko dobra współpraca wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego. Wykonywanie swoich zadań w sposób sprawny i z dochowaniem należytej staranności bez wątpienia pozwala na uniknięcie zarówno przeciągania procesu wprowadzenia zmiany jak i dalszych konsekwencji w postaci ewentualnych roszczeń i sporów.


Autor: Paulina Kluczyńska, aplikant radcowski, dział obsługi inwestycji i zamówień publicznych DSK Kancelaria

źródło:
www.uzp.gov.pl
www.cupt.gov.pl