UTLC ERA: Dynamiczny wzrost przewozów i... podwyżki cen

UTLC ERA jest spółką joint venture, w której państwowe koleje trzech krajów poradzieckich mają równe udziały. Model biznesowy pozwala na oferowanie przewozów kontenerowych w relacjach między Chinami i Azją Południowo-Wschodnią a Europą. Najdłuższa taka trasa obsługiwana przez wchodzących w skład aliansu przewoźników (z położonego we wschodnich Chinach Yivu do Madrytu) liczy ponad 13 tysięcy kilometrów. W planach jest uruchomienie stałych kolejowo-morskich połączeń kontenerowych na Wyspy Brytyjskie.

Do końca roku – co najmniej 675 tys. TEU

Spółka kontroluje dziś 80% rynku połączeń kolejowych między Europą a Azją. Liczba uruchamianych dziennie pociągów dochodzi do 30. Średni wzrost obrotów w ostatnich 5 latach wyniósł aż 45%, wyprzedzając harmonogram – uzyskane w ubiegłym roku wyniki spodziewano się osiągnąć dopiero o dwa lata później. – Przewozy intermodalne z Chin to jeden z najszybciej rosnących segmentów rynku – zauważa prezes spółki Aleksej Grom. Plany UTLC ERA na ten rok to zwiększenie obrotów o co najmniej 25% i przewiezienie w obu kierunkach co najmniej 675 tysięcy TEU.

W ubiegłym roku oferta firmy powiększyła się o obsługę 64 nowych tras (24 w kierunku z Europy do Chin i 40 w kierunku przeciwnym). Przybyło też 23 pozycji na liście obsługiwanych punktów handlowych, z których większość – 18 – leży w Europie. UTLC ERA obsługuje łącznie już ponad 360 takich obiektów.

UTLC ERA dysponuje dziś niemal 10 tysiącami wagonów. Spółka pozyskuje pojazdy w różny sposób: kupując nowe i używane wagony, wypożyczając je lub budując we własnych warsztatach kolei rosyjskich, białoruskich lub kazachskich. W planach są już kolejne zamówienia na przyszły rok. Grom zaznacza, że obecna flota wagonowa wystarczy do zaspokojenia bieżącego popytu, ale spodziewany dalszy wzrost zapotrzebowania będzie wymagał znacznego powiększenia parku taborowego.

Przejścia graniczne – wciąż wąskie gardła

Potencjał wzrostu przewozów jest – według szefa organizacji – ogromny. – Wymiana ładunków skonteneryzowanych między Unią Europejską a Chinami będzie wynosiła w tym roku 24-25 mln TEU. Tylko 1 mln TEU z tej liczby zostanie przewieziony koleją – przytacza prognozy. W zasięgu kolei jest – w jego opinii – walka o udział na poziomie 20%, co oznaczałoby pięciokrotne zwiększenie przewozów. Cel ten może zostać osiągnięty w latach 2026-2028. Aby tak się stało, trzeba jednak w skoordynowany sposób rozwijać infrastrukturę kolejową (na wszystkich nitkach szlaku), powiększać i modernizować park taborowy, rozbudowywać porty morskie oraz oddawać do użytku nowe terminale intermodalne.

Jednym z największych wyzwań związanych z przewozami na Nowym Jedwabnym Szlaku jest konieczność przeładunku w miejscach zmiany rozstawu szyn. Na podstawowej trasie przez Kazachstan, Rosję, Białoruś i Polskę prześwit toru zmienia się dwukrotnie: na granicy chińsko-kazachskiej i białorusko-polskiej. Latem 2021 r. otwarto nowy, prywatny terminal na pierwszej z wymienionych granic. Dostyk Trans Terminal ma w ciągu kilku najbliższych lat zwiększyć przepustowość przejścia granicznego o około pół miliona TEU. Zdaniem prezesa UTLC ERA usunięcie wąskich gardeł na granicach, na których zmienia się rozstaw toru (drugim są polskie Małaszewicze), pozwoliłoby na dalszy wzrost przewozów o 20%.

Elektroniczny obieg dokumentów – od 2024 r.?

Pytany o inne niż infrastrukturalne możliwości zwiększenia przepustowości trasy – ze szczególnym uwzględnieniem przejść granicznych – Grom wskazał na możliwości organizacji przeładunków na granicy w taki sposób, by do minimum ograniczyć kursy niezaładowanych platform kontenerowych. Jego zdaniem, po odpowiednich uzgodnieniach, zamiast odsyłać próżne wagony normalnotorowe w głąb sieci lub odstawiać je na tory postojowe, można od razu ładować na nie kontenery z rozładowywanego właśnie składu szerokotorowego. Taką samą zasadę można stosować również dla wagonów o rozstawie kół 1520 mm. Szef UTLC ERA postulował też uproszczenie procedur celnych i złagodzenie kontroli dla przywożonych z Chin towarów.

Jeden z pomysłów na dalsze usprawnienie przewozów to digitalizacja obiegu dokumentów. Przedstawiciele państw Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej podpisali niedawno list intencyjny w sprawie takiego przedsięwzięcia. Przeszkodą w tej materii jest jednak zróżnicowanie obecnie działających systemów w poszczególnych państwach wspólnoty. – Poszukujemy wspólnego standardu. Oparte na nim narzędzia pozwolą nam stworzyć jeden, zintegrowany euroazjatycki system cyfrowy – stwierdził Grom. Jego wdrożenie – mimo obiekcji ze strony kilku państw, których prezes UTLC ERA nie wymienił – wyznaczono na rok 2024.

Coraz szerszy asortyment ładunków

Wartość przewiezionych w 2020 r. ładunków przekroczyła 31,5 miliarda dolarów. W tym roku UTLC ERA zamierza przewieźć dobra o wartości ok. 45 miliardów. Jak wspomina Grom, początkowo pociągami przewożono z Chin głównie wyroby elektroniczne oraz przemysłu maszynowego. Dziś przewożone produkty są znacznie bardziej zróżnicowane, a udział tej grupy ładunków spadł z 80 do 40%. – W 2016 r. z Europy do Chin wracały głównie puste kontenery, dziś sytuacja się zmieniła – mówi Grom. W obie strony kontenerami podróżują wyroby tekstylne i z tworzyw sztucznych, buty, produkty chemiczne, meble, a także masa drewniana. – Widzimy duży potencjał w przewozach żywności, głównie z Europy do Chin, ale także w kierunku przeciwnym – dodał Grom.

Coraz większą rolę odgrywają szlaki alternatywne wobec głównego korytarza przez Białoruś i Polskę. Trasa przez Obwód Kaliningradzki tylko w tym roku pozwoliła UTLC ERA na zwiększenie całościowych przewozów o co najmniej 120 tysięcy kontenerów. W przyszłym roku z tej odnogi szlaku ma już skorzystać pociągi z ponad 200 tys. kontenerów. Część spośród nich zawraca potem na południe do Polski poprzez otwarty niedawno terminal „Wostok-Zapad” i przejście graniczne Żeleznodorożnyj – Skandawa lub Mamonowo – Braniewo. Inne trafiają do portów w Kaliningradzie i Bałtijsku, skąd – jak twierdzi prezes UTLC ERA – w ciągu 24 godzin można dostarczyć je do dowolnego portu w Europie Północnej. Spółka zapowiada intensywne prace nad dalszym rozwojem tego korytarza. Mogą one obejmować uruchomienie stałych połączeń kolejowych także na południe Europy.

Będą podwyżki

W najbliższym czasie należy spodziewać się podwyżki kolejowych taryf przewozowych. – Będą one jednak miały rozsądny charakter, w przeciwieństwie do podwyżek, które obserwujemy w transporcie morskim i lotniczym. Kolej pozostanie najbardziej stabilnym i przewidywalnym cenowo środkiem transportu w Eurazji – zastrzegł Grom.

Skala wzrostu ma nie przekroczyć 10%. Według UTLC ERA chińscy oraz europejscy partnerzy kolejowi powinni prowadzić skoordynowaną politykę taryfową, uzgadniając między sobą ewentualne zmiany stawek na swoich odcinkach Nowego Jedwabnego Szlaku. Jednym z podawanych powodów podwyżek mają być rosnące ceny stali i wyrobów stalowych, zwiększające koszt utrzymania infrastruktury i taboru.