Świnoujście: Do terminalu kontenerowego z Górnego Śląska

Śródlądowe drogi wodne zapewniają najbardziej efektywny i proekologiczny rodzaj transportu. A wraz z połączeniami kolejowymi są istotnym elementem założeń Białej Księgi Transportu Unii Europejskiej, wyznaczającej kierunki rozwoju transportu na nadchodzące dziesięciolecia. Zgodnie z wytycznymi Białej Księgi do 2030 roku 30 proc. drogowego transportu towarów na odległość większą niż 300 km ma być przeniesione na drogi wodne lub kolej. W 2050 roku ma to już być połowa tego transportu.

Transport efektywny i proekologiczny

Udział żeglugi śródlądowej w rynku usług transportowych sukcesywnie będzie wzrastał z wielu powodów. Bez wątpienia jest to najbardziej proekologiczna gałęzi transportu lądowego, choć warto dodać, że też niepozostająca bez wyraźnego wpływu na środowisko. Regulacja rzek wpływa na postępujące w Polsce stepowienie. Krótko mówiąc, nawet jeśli spadnie więcej deszczu czy śniegu, to zbyt wiele tej wody spływa do rzek i dalej do morza, a zbyt mało zasila wody gruntowe. Faktem jednak też jest,  trzeba zwrócić też uwagę na efektywność energetyczną żeglugi śródlądowej. Jedna barka typu „Europa” zastępuje 30 samochodów ciężarowych. Jedną tonę ładunku przy tym samym nakładzie energii statkiem można przewieźć na odległość 370 km, pociągiem – 300 km, a samochodem ciężarowym – zaledwie 100 km.  

Prócz aspektu ekologicznego Istotna jest także zdolność przewozowa. Jeden statek lub zestaw śródlądowy poruszający się po drodze wodnej klasy międzynarodowej, posiada ładowność od 1,5 do 3 tys. ton. To znaczy, że jego zdolność przewozowa wynosi tyle, co zdolność przewozowa od 60 do 120 tirów.

Śródlądowe drogi wodne

Głównymi czynnikami determinującymi efektywność transportu wodnego śródlądowego są użeglownienie dróg wodnych i dostosowanie ich warunków nawigacyjnych do poziomu właściwego dla dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym.

Odrzańska Droga Wodna (E-30 – łączy Morze Bałtyckie w Świnoujściu z Dunajem w Bratysławie), znaczna część Wisły (E-40- łączy Morze Bałtyckie od Gdańska z Morzem Czarnym w Odessie) i Warta-Noteć (E-70 – łącząca Odrę z Zalewem Wiślanym i stanowi część szlaku komunikacyjnego wschód-zachód łączącego Kłajpedę z Rotterdamem) zostały wpisane do sieci dróg wodnych o międzynarodowym znaczeniu w 2017 roku – z chwilą ratyfikacji przez Polskę ONZ-owskiej Konwencji AGN. Zobowiązuje ona sygnatariuszy do przywrócenia ich żeglowności i zapewnienia co najmniej IV klasy żeglowności (najniższa klasa międzynarodowa).

Te szlaki wymagają inwestycji, regulacji, modernizacji i budowy nowych obiektów hydrotechnicznych. Kierunki zostały określone w rządowych „Założeniach do planów rozwoju śródlądowych dróg wodnych w Polsce na lata 2016-2020 z perspektywą do roku 2030”. Tu pojawia się kolejny zarzut wobec tej formy transportu - niebagatelne koszta. Część specjalistów zwraca uwagę, że pieniądze zostaną zainwestowanie w system, który z postępem globalnego ocieplenia będzie coraz bardziej ryzykowany przez brak wody w rzekach. Grozi nam więc wyrzucenie pieniędzy w błoto. Dosłownie. Polskie władze nie podzielają tych obaw. 

Z Górnego Śląska do ujścia Odry

– Na Odrzańskiej Drodze Wodnej realizujemy w tej chwili wiele przedsięwzięć – informuje Krzysztof Woś, zastępca prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą. – Prace prowadzone są m.in. na Kanale Gliwickim. Śluzy Kłodnica, Rudzieniec, Dzierżno i Łabędy są już po modernizacji. Finalizujemy modernizację śluz Nowa Wieś i Sławięcice. W połowie roku powinny być zakończone

Na Odrze skanalizowanej, od Koźla do Brzegu Dolnego modernizowanych jest 8 jazów a na 7 stopniach wodnych przebudowywane są śluzy. – Dostosowujemy je do parametrów klasy międzynarodowej – podkreśla Krzysztof Woś. – Dwa nowe stopnie wodne, w Lubiążu i Ścinawie są w fazie projektowania. Dokumentacja powinna być gotowa do 2023 roku.

Z kolei na odcinku Odry swobodnie płynącej, od Ścinawy w kierunku ujścia Nysy Łużyckiej, wyremontowanych bądź odbudowanych będzie 341 ostróg. – Wspólnie ze stroną niemiecką zlokalizowaliśmy 5 miejsc ograniczających żeglugę na granicznym odcinku rzeki – kontynuuje Krzysztof Woś. – Usuniemy te przeszkody, zlikwidujemy miejsca zatorów, poprawimy głębokości oraz nawigację.

Przywrócenie żeglugi na Odrze wymaga również przebudowy i podniesienia mostów. – Przebudowany zostanie most w Szczecinie Podjuchach, na Regalicy – kontynuuje przedstawiciel Wód Polskich. – Niebawem poznamy wykonawcę, weryfikowane są właśnie oferty. Zadanie zrealizujemy wspólnie z PKP PLK. Most uzyska prześwit 6,2 m.

Modernizacją mostu kolejowego w Kostrzynie zajmie się strona niemiecka. Natomiast Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz Wody Polskie odpowiadają za przebudowę mostów drogowych w Kostrzynie na Odrze i na Warcie.

Most w Krośnie Odrzańskim także będzie podniesiony, by prześwit spełniał parametry klasy międzynarodowej. – W ramach inwestycji krótkoterminowych zaczęliśmy przede wszystkim od likwidacji tzw. wąskich gardeł – podkreśla wiceprezes Wód Polskich. – Chcemy zakończyć te prace w 2023 roku i przywrócić możliwość uprawiania żeglugi długotrasowej z Górnego Śląska do ujścia Odry.

Berlin-Szczecin-Świnoujście

Odra w istotny sposób zwiększa potencjał biznesowy projektu – rozszerzając zaplecze terminalu kontenerowego o cały obszar dorzecza, południe kraju i dalej Europy Środkowej, o wszystkie zakłady przemysłowe i handlowe w pobliżu rzeki, Berlin (Kanał Odra-Hawela), wschodnie Niemcy z dogodnymi połączeniami śródlądowymi. Dodatkowym atutem będzie modernizowany do głębokości 12,5 m tor wodny Świnoujście-Szczecin. Prace będą zakończone w przyszłym roku.

Te wszystkie przedsięwzięcia, łącznie z drogami ekspresowymi, kolejowymi tworzą multimodalną sieć połączeń Świnoujścia z Europą Środkową i Skandynawią. To już nie są tylko projekty, ale realizowane inwestycje!

Perspektywy – rewizja sieci TEN-T!

Wypełnienie zobowiązań wynikających z przystąpienia Polski do ONZ-owskiej Konwencji AGD wymaga działań w dłuższej perspektywie. Włączenie naszych śródlądowych dróg wodnych do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T otwiera jednak Polsce możliwość ubiegania się o fundusze unijne, chociażby z programu CEF (Connecting Europe Facility – Łącząc Europę). W 2023 roku Bruksela planuje poddać rewizji sieć TEN-T. To ogromna szansa także dla projektów związanych z rozwojem Odrzańskiej Drogi Wodnej, stopni wodnych, hydroelektrowni, zbiorników retencyjnych, modernizacją i utrzymaniem całej infrastruktury hydrotechnicznej. To szansa realizacji ambitnego planu budowy Kanału Śląskiego czy połączenia Odry z Dunajem.

Oferty można składać do 15 kwietnia br.

Trwa postępowanie mające na celu wyłonienia inwestora i późniejszego operatora głębokowodnego terminalu kontenerowego. Zainteresowani swoje oferty mogą składać do 15 kwietnia 2021 r. Dokumenty do pobrania: http://www.port.szczecin.pl/pl/oferta/glebokowodny-terminal-kontenerowy/procedura/