Port Gdańsk przygotowuje się na dużo większe wolumeny zboża

W kontekście blokady ukraińskich portów morskich nad Morzem Czarnym, jakkolwiek przez pewien czas wstrzymanej w ramach tzw. porozumienia zbożowego, Polska jawiła się od początku jako naturalny partner w zakresie transportu ukraińskiego zboża na świat. Nie tylko z racji wiodącej roli w pomocy wojskowej i humanitarnej, ale także choćby położenia geograficznego. Ukraina korzysta także w tym względzie ze wsparcia Rumunii, położonej również nad Morzem Czarnym, choć liczba szlaków transportowych między tymi państwami jest ograniczona. Przejazd przez Mołdawię może być problematyczny z powodu kontrolowanego przez prorosyjskich separatystów Naddniestrza, natomiast przez tzw. Budziak w obwodzie odeskim z Ukrainy do Rumunii wiedzie tylko jedna linia kolejowa i jedna droga krajowa.

Dlatego Polska ma zdecydowanie większy potencjał w kontekście tranzytu ukraińskiego zboża niż ma to miejsce w przypadku Rumunii. Infrastruktura graniczna, kolejowa i portowa w Polsce okazała się jednak niewystarczająca względem bardzo dużych potrzeb. Systemowym problemem jest nadal niewystarczająca ilość wagonów dostosowanych do przewozu zboża wśród polskich przewoźników, co zrodziło konieczność poszukiwania niestandardowych rozwiązań, takich jak transport zbóż w kontenerach. Pomimo problemów Polska odgrywa bardzo istotną rolę w tranzycie ukraińskich płodów rolnych.

1,4 mln ton zbóż w pierwszym półroczu. To wzrost o 52% rok do roku!

Choć największy terminal zbożowy wśród polskich portów morskich znajduje się w Gdyni, bardzo istotną rolę w tranzycie ukraińskiego zboża odgrywa również port morski w Gdańsku. W 2022 roku przeładunki zbóż w Gdańsku wyniosły ogółem 2 mln ton, co stanowiło 19-procentowy wzrost względem roku minionego. Natomiast w pierwszych dwóch kwartałach bieżącego roku przeładowano aż 1,4 mln ton. Jak wskazuje Zarząd Morskiego Portu Gdańsk w komunikacie prasowym, była to głównie kukurydza. Wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk zauważył, że oznacza to wzrost aż o 52% względem analogicznego okresu w roku ubiegłym. Przeładunki zbóż odbywają się na kilku nabrzeżach, m.in. Bytomskim, Oliwskim, Wiślanym i nomen omen Zbożowym. Są one realizowane przez różnych operatorów: GBT/Malteurop, Gdańskie Młyny, Magrol, Port Gdański Eksploatacja, Siark-Port oraz Speed.

– Polskie porty, w tym największy z nich Port Gdańsk, zostały przygotowane do obsłużenia większej ilości zboża. Choć było to sporym wyzwaniem, sprostały temu zadaniu – twierdzi wiceminister Gróbarczyk. Trzeba jednak zauważyć, że najsłabszym ogniwem w ramach całego systemu tranzytowego okazała się kolej. Nie dziwi zatem, że aż 70% transportu ziaren do gdańskiego portu morskiego odbywa się z wykorzystaniem samochodów ciężarowych. Dlatego w ramach przygotowań do wzmożonych przeładunków zbóż zwiększono w nim liczbę miejsc postojowych do aż 970. Jak bowiem wskazuje ZMPG, szacuje się, że w niektórych okresach ruch może wynieść do 1500 pojazdów na dobę.

Na czterech wyznaczonych parkingach znajdą się także punkty poboru próbek zboża do badań, bez których nie jest możliwe ich załadowanie na statek. Owe badania mogą być realizowane przez całą dobę, niezależnie od warunków pogodowych, co jest możliwe dzięki zastosowaniu tzw. rakofarów, czyli pobierających próbki urządzeń. Jak wskazuje ZMPG, odpowiedzialna za badania spółka J.S. Hamilton w lipcu oddała do użytku nowe punkty, dzięki którym jest już w stanie obsłużyć aż 700 pojazdów na dobę, a to umożliwia redukcję kolejek praktycznie do zera.

Kolejne inwestycje na horyzoncie

Wszystkie inwestycje realizowane w Gdańsku mają umożliwić zwiększenie zdolności przeładunkowych zbóż do 5,8 mln ton w perspektywie najbliższych dwóch lat. – Operatorzy mogą obsłużyć 730 ciężarówek i 80 wagonów na dobę. Ale są gotowi zwiększać swoje zdolności przeładunkowe. Planują postawienie magazynów stałych i namiotowych, a także chcą realizować inwestycje kolejowe. Szacują, że postawienie obiektów do składowania produktów rolnych będzie kosztować 68 mln zł. Przy takich inwestycjach zdolności przeładunkowe terminali zbożowych w gdańskim porcie wzrosną do 485 tys. ton miesięcznie – mówi Kamil Tarczewski, wiceprezes zarządu ZMPG ds. infrastruktury. Dziś zdolności przeładunkowe szacuje się na 300 tys. ton miesięcznie.

Aktualne plany w zakresie rozbudowy zdolności magazynowych zakładają natomiast zwiększenie pojemności ze 126 tys. do 191 tys. ton. – Moce przerobowe polskich terminali stale wzrastają, co pozwala nam osiągać kolejne rekordy w zakresie wielkości eksportu z Polski. Niemniej, w porównaniu do nowoczesnych terminali w Europie Zachodniej oraz krajach nadbałtyckich, takich jak Litwa i Łotwa, wciąż istnieje wiele obszarów, w których możemy wprowadzić ulepszenia, chociażby w kwestii modernizacji infrastruktury i procesów załadunkowych – komentuje cytowana w komunikacie prasowym ZMPG Karolina Kucharska z Viterra Polska, czołowego eksportera zbóż na rynku.