NIMBY i jak można z tym sobie poradzić

Są wiec kraje arabskie, gdzie dom przypomina fortecę, płot nie jest płotem ale średniowiecznym murem wysokości kilku metrów, który skrzętnie ukrywa wszystko, co dzieje się wewnątrz. Co intrygujące w wielu tamtejszych krajach, ogrodzenie traktuje się jako umowną granicę pomiędzy przestrzenią „sprzątamy – nie sprzątamy” i tak często w domu jest klinicznie czysto, ale kubły ze śmieciami przerzucamy bezpośrednio przez płot na zewnątrz, gdzie ulegają samoczynnej biodegradacji przyklejając się do podeszew przechodniów i kół przejeżdżających pojazdów lub będąc przeżute przez wałęsające się mniejsze lub większe zwierzęta. Po zupełnie drugiej stronie znajduje się Ameryka i zadbane backyardy (ogródki) i podjazdy w willowych dzielnicach klasy średniej, z małymi pół drewnianymi pół tekturowymi domkami okrytymi ślicznym białym sidingiem, które w miarę zwiększenia zamożności przekształcają się w większe, już całkiem przyzwoite rezydencje obłożone wykładziną imitującą cegłę, aż do już super wysokiej klasy średniej, gdzie ogródki i podjazdy są większe, a domy rzeczywiście murowane. Wszędzie jednak jest jedna cecha wspólna – nie ma płotów. Wiem, że trudno jest to nam Polakom zrozumieć i sam też zawsze pytałem na początku, bo kwestia granicy naszej włości jest dla nas kluczowa i krytyczna. Tam, płotów nie ma, granice są niewidoczne z zewnątrz (ale dokładnie przestrzegane), żadnych siatek, murów czy innych znaków, ale święte prawo własności i nie można wchodzić bez zezwolenia – aczkolwiek reguły otwierania ognia dla intruzów są różne w różnych stanach – np. w Pensylwanii nie wolno strzelać do kogoś w ogródku, ale jak już wejdzie do domu bez zezwolenia, to można go swobodnie położyć trupem, co wydaje się w pewnym sensie pragmatycznym i sensownym rozwiązaniem.

W Polsce jak wiadomo, do własności i naszej ziemi jesteśmy przywiązani jak do wartości najwyższej i domu bez płotu nie ma, a nawet więcej, to jest pierwsza rzecz, jaką każdy buduje i warto zawsze popatrzeć jak się jedzie przez wiejskie i podmiejskie pejzaże, gdzie co chwila na kompletnie pustej polanie wyrasta jakaś posiadłość w budowie, która na początek jest jedynie solidnym ogrodzeniem lub (moje ulubione) gustownym murkiem z trylinki łączącym cechy późnego rokoko i Disneylandu, a niekiedy jeszcze uzupełniony o twórcze wykorzystanie koloru – najczęściej blady róż, jadowita żółć lub niecodzienne odmiany niebieskiego. W Polsce nasza chęć kontrolowania otoczenia jest chyba jedną z największych na świecie, bo zwykle nie ogranicza się nawet do własnego podwórka i przestrzeni do płotu, ale też i chcemy żeby mieć piękny widok i brak hałasu i żeby nic z zewnątrz do nas nie docierało, a jeśli już mamy jakiekolwiek słuchowe, wizualne lub zapachowe kontakty z otoczeniem to zawsze na to narzekamy.

Nic dziwnego wobec tego, że nasz kraj to jeden z najtrudniejszych do przeprowadzenia jakiejkolwiek inwestycji i wyboru jej lokalizacji. Kraj nasz jest zamieszkany gęsto j gdziekolwiek postawi się palec na mapie zawsze są jakieś domy i mury z trylinki, więc zawsze każdemu coś nie pasuje. Protesty wobec stawianiu czegokolwiek – zwykle fabryki, elektrowni, autostrady czy linii energetycznej są powszechne na świecie i nawet doczekały się akronimu NIMBY (Not In My Backyard). Jest to zupełnie naturalne – nikt nie chce żeby jego siedlisko było w otoczeniu czegokolwiek, nawet potencjalnie mało niebezpiecznego, poza tym psuje nam to krajobraz i widok. Narzekamy wiec na drogi, korki, koszty i infrastrukturę, ale zawsze jesteśmy przeciw planom zagospodarowania i zmianie. Problem znany od wieków we wszystkich krajach i rozwiązywany (w zależności od modelu politycznego) albo całkowicie autorytarnymi decyzjami (przykład chiński obecnie) lub w krajach Unii metodyką CCMP (konsultuj- uwzględniaj – modyfikuj – buduj). W Polsce jak wiadomo są inwestycje mniej lub bardziej sensowne, ale każde z nich spotkają się z protestami. Nie tylko lubimy płoty, ale też i lubimy słuszny protest przeciwko władzy narzucającej nam coś z góry, wiec podejście zaczyna przypominać kolejny skrót w opracowaniach socjologów, a mianowicie BANANA (built absolutely nothing anywhere near anything).