Wspólne przepisy dla maszyn mobilnych na drogach publicznych

Maszyny mobilne nieprzeznaczone do ruchu drogowego (takie jak kombajny, opryskiwacze, ładowarki, koparki, żurawie samojezdne, kosiarki samojezdne, wózki widłowe, ładowarki teleskopowe, zamiatarki, podnośniki lub pługi śnieżne) są wykorzystywane m.in. do prac budowlanych, rolniczych, ogrodniczych i leśnych, obsługi materiałów i usług komunalnych. Łączną wartość produkcji tego typu maszyn w UE szacuje się na 12,5 mld euro rocznie, a wśród producentów są zarówno duże, jak i małe przedsiębiorstwa. Podobnie jak w innych segmentach przemysłu maszynowego niewielka liczba dużych przedsiębiorstw kontroluje znaczną część rynku, natomiast MŚP działają zazwyczaj na rynkach niszowych. Szacuje się, że MŚP stanowią 98 proc. wszystkich zarejestrowanych przedsiębiorstw w tym sektorze; przypada na nie 18 proc. przychodów i 30 proc. zatrudnienia.

Unijny sektor maszyn mobilnych nieprzeznaczonych do ruchu drogowego ma silną pozycję na świecie pod względem produkcji i eksportu: 42 proc. rocznej produkcji idzie na eksport do krajów spoza UE, a 54 proc. sprzedaje się na terenie UE, z tym, że jedynie 4 proc. maszyn znajduje nabywców w kraju, w którym są produkowane. Oznacza to, że producenci takich maszyn są w dużym stopniu uzależnieni od homologacji dopuszczenia do ruchu drogowego w innych państwach członkowskich lub państwach trzecich - informuje Komisja Europejska dodając, że obecnie maszyny mobilne nieprzeznaczone do ruchu drogowego podlegają już pewnym zharmonizowanym przepisom, ale konieczne są dalsze kroku. 

Jak podkreśla Komisja, dzięki ujednoliceniu na poziomie UE wymogów technicznych dotyczących homologacji maszyn nieprzeznaczonych do ruchu drogowego nowe przepisy pomogą wyeliminować obecne rozdrobnienie na jednolitym rynku i bariery w swobodnym przemieszczaniu się takich maszyn, zapewniając przy tym wysoki poziom bezpieczeństwa ruchu drogowego. Nowe przepisy pozwolą również obniżyć koszty przestrzegania prawa i zmniejszyć obciążenia administracyjne, przynosząc oszczędności szacowane na 846 mln euro w okresie 10 lat.

Jak czytamy, obecnie brak jest jednolitych wymogów dotyczących użytkowania na drogach publicznych UE maszyn mobilnych nieprzeznaczonych do ruchu drogowego. W rezultacie unijni producenci stoją w obliczu złożonej mozaiki przepisów, które mogą znacznie się od siebie różnić w poszczególnych państwach członkowskich, co powoduje opóźnienia i generuje znaczne koszty. Ponadto użytkownicy końcowi, tacy jak dostawcy usług rolniczych lub przedsiębiorstwa budowlane, mogą napotykać trudności w użytkowaniu swoich maszyn na terenie innych państw członkowskich.

- Inicjatywa ta eliminuje jedną z luk na jednolitym rynku, który obchodzi w tym roku 30. rocznicę swojego istnienia. Nowe przepisy stanowią przykład tego, w jaki sposób Komisja realizuje w dalszym ciągu nowe inicjatywy służące zmniejszeniu barier i kosztów, podniesieniu standardów i poprawie konkurencyjności przemysłu UE - czytamy w komunikacie.

Cele proponowanego rozporządzenia:

• Dokończenie tworzenia jednolitego rynku maszyn mobilnych nieprzeznaczonych do ruchu drogowego: we wniosku określono zharmonizowane ramy regulacyjne przyznawania homologacji dopuszczenia do ruchu drogowego dla maszyn mobilnych nieprzeznaczonych do ruchu drogowego, zapewniając ich swobodne przemieszczanie się i ułatwiając transgraniczne korzystanie z takich maszyn na terenie UE.
• Zmniejszenie obciążenia administracyjnego i kosztów ponoszonych przez zainteresowane podmioty: producenci i dystrybutorzy będą mogli ubiegać się o homologację dopuszczenia do ruchu tylko raz w jednym kraju UE, a dana maszyna będzie dopuszczona do ruchu drogowego we wszystkich krajach UE. Ułatwi to wejście na rynek nowych modeli, wyeliminuje opóźnienia związane z koniecznością uzyskania kilku homologacji, a branży przyniesie korzyści w postaci niższych kosztów przestrzegania prawa. Użytkownicy, tacy jak firmy zajmujące się wynajmem sprzętu, zyskają na zmniejszeniu kosztów przestrzegania prawa, łatwiej będzie im używać maszyn i je odsprzedawać w innych krajach UE, a do tego będą mieli większy wybór tego rodzaju maszyn i dostęp do bardziej innowacyjnych modeli. Kierowcy z kolei skorzystają ze zharmonizowanych przepisów, które zapewniają wysokie bezpieczeństwo ruchu drogowego w całej UE.
• Zapewnienie proporcjonalności i pewności prawa: nowe przepisy regulują jedynie najistotniejsze aspekty techniczne i proponuje się w nich wprowadzenie uproszczonej jednoetapowej procedury – w ten sposób zachowują one zasadę proporcjonalności, uwzględniają właściwości maszyn mobilnych, których dotyczą, w szczególności fakt, że zwykle nie poruszają się po drogach, a także zapewniają jednolite stosowanie w całej UE.
• Ustanowienie skuteczniejszego nadzoru rynku: rozporządzenie zawiera między innymi procedury nadzoru rynku, w tym środki zabezpieczające zapobiegające stosowaniu niezgodnych z przepisami maszyn dostosowane do zabezpieczeń stosowanych w szerszych unijnych ramach prawnych dotyczących ogółu produktów.

Jak informuje KE, proponowane rozporządzenie zostanie przed przyjęciem i wejściem w życie omówione i uzgodnione przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej. Równolegle w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i innymi zainteresowanymi stronami Komisja przeprowadzi prace przygotowawcze nad przewidzianymi w rozporządzeniu aktami delegowanymi, takimi jak szczegółowe wymogi techniczne i badania wymagane dla każdej z istotnych cech maszyny (układ hamowania, układ kierowniczy, oświetlenie, pole widzenia, masa, wymiary itp.).