Via Carpatia będzie mogła korzystać z funduszy CEF

Polskę, w zakresie propozycji CEF, reprezentował podczas posiedzenia Rady UE ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii (TTE) minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński. Posiedzenie odbyło się 3 grudnia w Brukseli. Przyjęte porozumienie ustala zasady finansowania inwestycji w sektorach transportu, energii i cyfryzacji z instrumentu CEF.

– Porozumienie to nasz sukces. Od początku września Komisja Europejska i każde z 28 państw ciągnęło linę w swoją stronę. Większość naszych postulatów zostało uwzględnionych. Sądzę, że wypracowany dokument jest dobrze zbilansowany. Nikt nie jest poszkodowany – ocenił minister Kwieciński. 

Co osiągnęliśmy w Brukseli

Polska w trakcie negocjacji chciała zapewnić jak największą możliwość finansowania z CEF inwestycji infrastrukturalnych. Na tym polu sukcesem Polski jest uwzględnienie w projekcie rozporządzenia 85% poziomu dofinansowania nie tylko dla projektów transgranicznych (łączących co najmniej dwa kraje), ale również dla inwestycji stanowiących tak zwane brakujące połączenia (missing links) w transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T). Pierwotna propozycja Komisji Europejskiej pozwalała objąć dofinansowaniem na poziomie 85% tylko połączenia transgraniczne i było to obwarowane restrykcyjnymi warunkami.

Polsce udało się też doprowadzić do tego, że tak zwane państwa kohezyjne (korzystające z funduszy spójnościowych), w tym Polska, będą mogły wykorzystać 85% przyznanych im środków CEF na twardą infrastrukturę transportową, na przykład drogi, koleje, porty morskie. Komisja proponowała na początku 60%.

Polskim postulatem, który znalazł się w porozumieniu, było też włączenie do przebiegających przez Polskę korytarzy TEN-T nowych odcinków drogowych i kolejowych. Obecność odcinka w sieci TEN-T umożliwia korzystanie z funduszy CEF. W sieci znalazły się nowe odcinki Via Carpathia (Białystok – granica z Białorusią, Babica – Barwinek – granica ze Słowacją, Lublin – Chełm – granica z Ukrainą, Lublin – Zamość – granica z Ukrainą) oraz odcinki stanowiące połączenia kolejowe do Centralnego Portu Komunikacyjnego. Uwzględniono tez nowy korytarz Via Carpathia w zakresie wdrażania cyfrowych sieci 5G.

Przez Polskę przebiegają dwa korytarze TEN-T. Pierwszy to korytarz Bałtyk - Adriatyk, który łączy polskie porty morskie, przez Czechy, Słowację, Austrię z włoskimi portami adriatyckimi. Drugi to Morze Północne - Bałtyk łączący Finlandię, Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę z portami w Belgii, Holandii i Niemczech.

– Sporo udało się nam uzyskać dzięki sojuszom. Najwięcej punktów stycznych mieliśmy z krajami Grupy Wyszehradzkiej. W wielu kwestiach, jak choćby poziom dofinansowania, podzielaliśmy też stanowisko innych państw, które obficie korzystają z unijnej polityki spójności – wyjaśnił Kwieciński.

Kwestie finansowe do rozstrzygnięcia

Do rozstrzygnięcia pozostały jeszcze kwestie finansowe. Wielkość budżetu CEF i podział na pulę ogólną i pule dla poszczególnych państw pozostaje przedmiotem negocjacji finansowych. Wyjściowa propozycja Komisji Europejskiej to ponad 42 mld euro. W zakresie uzgodnionym przez Radę UE projekt rozporządzenia będzie przedmiotem uzgodnień (tak zwanego trilogu) pomiędzy Komisją Europejską, Radą i Parlamentem Europejskim.