Tunel drogowy zmieni oblicze Świnoujścia na zawsze

Choć tunel miał być przejezdny jeszcze przed wakacjami, założonego terminu otwarcia nie udało się dotrzymać, jednakże poślizg czasowy względem ostatnich zapowiedzi jest stosunkowo nieduży. Łączne opóźnienie inwestycji jest jednak znacznie większe. Pierwotnie planowano oddać tunel do użytku we wrześniu 2022 roku, co uniemożliwiły ekonomiczne konsekwencje pandemii COVID-19 i inwazji rosyjskiej na Ukrainę.

Już na najbliższy piątek została zaplanowana wielogodzinna ceremonia otwarcia tunelu drogowego pod rzeką Świną, która poprzedzi ostateczne oddanie przełomowego odcinka. Sama uroczystość ma potrwać od 12:00 do 14:00, natomiast w kolejnych godzinach tunel będzie udostępniony dla zwiedzających, których mają przewozić specjalnie do tego przeznaczone pojazdy turystyczne. Zaplanowany został również bieg przez tunel oraz przejazd rowerzystów. Dlatego kierowcy będą mogli ruszyć na trasy uwzględniające nowy odcinek dopiero wieczorem.

Przed oddaniem #tunelŚwinoujście do ruchu warto zapoznać się z informacjami dotyczącymi bezpieczeństwa w tunelu. Od właściwego zachowania kierowców będzie w największym stopniu zależało bezpieczeństwo w tunelu, szczegóły w komunikacie #GDDKiA. #funduszeUEhttps://t.co/4B4QQLHNDU pic.twitter.com/CSzE5qJBdZ

— GDDKiA Szczecin (@GDDKiA_Szczecin) June 28, 2023

Przejazd przez tunel z maksymalną dozwoloną prędkością 50 km/h ma zająć 3-4 minuty. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że prędkość poszczególnych pojazdów będzie monitorowana w trybie ciągłym przez system odcinkowego pomiar prędkości. Cały nowo wybudowany w przebiegu drogi krajowej nr 93 odcinek łączący wyspy Uznam i Wolin ma 3,2 km długości, przy czym 1,8 km przypada na sam tunel. Realizacja projektu została zainicjowana w 2018 roku, a jego wykonawcą jest konsorcjum PORR i Gülermak.

Jego otwarcie oznacza multum korzyści dla mieszkańców, turystów i przedsiębiorców. Dość powiedzieć, że dotychczas przejazd między obydwoma wyspami zajmował standardowo ok. 40 minut, natomiast w sezonie letnim turyści oczekiwali na promy nawet w wielogodzinnych kolejkach. Warto jednak zaznaczyć, że promy nadal będą kursowały, aczkolwiek ich rola się zmieni, o czym informowaliśmy na łamach “Rynku Infrastruktury”.

Miasto na kilkudziesięciu wyspach

Świnoujście jest jedynym polskim miastem położonym na aż kilkudziesięciu wyspach, przy czym należy podkreślić, że tylko trzy spośród nich są zamieszkane. To Uznam, Wolin oraz Karsibór. Większość ludności zamieszkuje Uznam, tam też znajduje się większość obiektów turystycznych i usługowych oraz ośrodek uzdrowiskowy, natomiast najmniej mieszkańców liczy Karsibór. Z kolei na Wolinie znajduje się większość terenów świnoujskiego portu morskiego, w tym terminal LNG, który od kilku lat odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu Polsce bezpieczeństwa energetycznego. Na Wolinie powstanie także w najbliższych latach głębokowodny terminal kontenerowy. To na Wolinie znajduje się także stacja kolejowa i droga krajowa nr 3, a w nieodległej przyszłości również droga ekspresowa S3. Uznam i Wolin dzieli Świna, cieśnina Morza Bałtyckiego stanowiąca fragment toru wodnego łączącego Świnoujście z portem morskim w Szczecinie, który niedawno został pogłębiony do 12,5 metrów.

Sprawny transport między obydwoma częściami miasta jest zatem kluczowy dla konkurencyjności lokalnej gospodarki i komfortu życia mieszkańców. Jednocześnie dotychczas… nie było go. Piesi i kierowcy musieli zatem korzystać z żeglugi promowej, a ci drudzy mogli dodatkowo skorzystać z połączenia drogowego przez Niemcy.

– Mieszkańcy odczują zmianę na lepsze natychmiast po otwarciu tunelu. Promy staną się tylko jedną z alternatyw w komunikacji. Zwiększy się płynność przejazdu, znikną wielokilometrowe kolejki, które dawały się we znaki szczególnie podczas sezonu turystycznego. Komunikacja miejska obsłuży najbardziej odległe części Świnoujścia. Najdłuższa linia będzie liczyć 37,5 kilometrów – powiedział prezydent miasta Janusz Żmurkiewicz w wypowiedzi dla “Portalu Samorządowego”. Tym samym większość mieszkańców będzie mogła szybko dojechać choćby na stację kolejową Świnoujście znajdującą się w przyportowej dzielnicy Warszów, z kolei mieszkańcy części prawobrzeżnej będą mogli szybko dojechać na stację kolejową Świnoujście Centrum, na której rozpoczynają bieg pociągi Uznamskiej Kolei Nadmorskiej (UBB).

Duże nakłady inwestycyjne

Budowa przeprawy drogowej między Uznamem a Wolinem pochłonęła 912 mln zł, przy czym aż 775 mln zł kosztów pokryto ze środków europejskich, natomiast pozostałą część niezbędnych funduszy wyasygnował samorząd miejski, przy czym inwestorem zastępczym był Oddział Szczecin w Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Warto zatem odnotować, że pomimo strategicznego znaczenia inwestycji nie tylko dla Świnoujścia, ale także dla państwa, projekt nie został wsparty środkami z budżetu centralnego, na co zwrócił uwagę poseł KO Arkadiusz Marchewka. – Tunel w 85% sfinansowała Unia Europejska. Pozostałe 15% dołożyło Miasto Świnoujście. Rząd PiS z budżetu państwa przeznaczył na tę inwestycję 0 zł. Na co dzień nazywają Unię wyimaginowaną wspólnotą, ale kiedy dzięki niej dzieje się coś dobrego, to udają, że to ich sukces. Nie dajcie się na to nabrać – napisał polityk na Twitterze.

Jednakże politycy Prawa i Sprawiedliwości wielokrotnie podkreślali swoje zaangażowanie w jego realizację. Według Rafała Bochenka, rzecznika prasowego PiS, to dopiero decyzje obecnie rządzącego ugrupowania umożliwiły pozyskanie dotacji unijnych na realizację tego projektu. Projektu, który ma długą historię… Z narracją rządzącej formacji zgadza się prezydent Świnoujścia Janusz Żmurkiewicz. – Akurat to nazwisko (Joachima Brudzińskiego – red.), abstrahując od wszystkiego innego, w przypadku tunelu zapisze się złotymi zgłoskami, czy Wam się to podoba, czy nie. Gdyby nie Joachim Brudziński, który był ministrem, marszałkiem, poseł, europosłem, to podejrzewam, że byśmy dalej sobie gadali na tej sali, że trzeba budować tunel – mówił Janusz Żmurkiewicz podczas sesji Rady Miasta.

Pierwsze koncepcje już w latach 60. minionego stulecia

Wracając do kwestii długiej historii tego projektu, warto zauważyć, że pierwsze koncepcje w zakresie budowy przeprawy pod dnem Świny, łączącej Uznam i Wolin, powstały już w latach 60. XX wieku. Na początku dekady środowisko naukowe przedstawiło podczas konferencji w Domu Rybaka koncepcję nowej trasy, która zakładała przebieg nieco na północ względem ostatecznie przyjętego do realizacji wariantu, czyli zarazem bliżej centrum. Początek trasy w lewobrzeżnej części miasta miał zostać umiejscowiony w rejonie skrzyżowania ulicy 11 listopada i ulicy Grunwaldzkiej. Dalszy przebieg trasy przewidziano obok cmentarza i dalej między portem wojennym a Basenem Południowym. Na wyspie Wolin wyjście z tunelu zostałoby zlokalizowane w zbliżonej lokalizacji jak ostatecznie zrealizowane, czyli w bezpośrednim sąsiedztwie terminalu promowego. Ostatecznie temat na jakiś czas ucichł, być może za sprawą faktu, że tereny Basenu Południowego zajmowała wówczas Armia Radziecka.

Sprawa budowy nowej przeprawy drogowej odżyła w latach dziewięćdziesiątych. W 1996 roku z inicjatywy Stanisława Możejki, późniejszego prezydenta miasta, sformowany został Społeczny Komitet Budowy Tunelu pod rzeką Świną w Świnoujściu. Konkretne działania związane z budową tunelu zaczęły się jednak dopiero w poprzedniej dekadzie. W 2010 roku władze miasta poinformowały, że dysponują dokumentacją studialną w przedmiotowej sprawie, a 4 lata później projekt został uwzględniony w Strategii Rozwoju Transportu i zlecone zostało przygotowanie programu funkcjonalno-użytkowego, który opracował włoski Technital.

W 2016 roku ruszył ostatecznie przetarg na budowę przeprawy, a rok później prezydent miasta Janusz Żmurkiewicz podpisał porozumienie z Przemysławem Gorgolem, ówczesnym dyrektorem Centrum Unijnych Projektów Transportowych, w sprawie dofinansowania inwestycji z funduszy europejskich. Przetarg został rozstrzygnięty dopiero w 2018 roku po szeregu różnych perypetii. W tym kontekście należy wspomnieć, że oferta konsorcjum Astaldi i Ghella, uznana początkowo za najbardziej korzystną, ostatecznie została wycofana. Drążenie tunelu tarczą TBM rozpoczęło się w marcu 2021 roku i zostało zakończone w tym samym roku we wrześniu.