Projektanci oraz wykonawcy umów kolejowych czekają na urealnienie cen

W sierpniu i wrześniu Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad podpisała z wykonawcami robót budowlanych aneksy waloryzacyjne. Największy inwestor drogowy zdecydował, że w obliczu gwałtownego wzrostu cen przyjmie 10-proc. wskaźnik waloryzacji we wszystkich umowach – zarówno tych nowo zawieranych, jak i zawartych wcześniej, nawet w tych, w których w momencie ich zawierania w ogóle nie przewidywały klauzuli waloryzacyjnej. Aneksy objęły wykonawców realizujących zadania w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych oraz Programu budowy 100 obwodnic.

GDDKiA zapowiedziała także, że podpisze aneksy urealniające wynagrodzenia w umowach na utrzymanie dróg.

Co z projektantami i inżynierami?

Na podobny ruch czeka jednak również środowisko projektantów i inżynierów. – Nasza branża bazuje przede wszystkim na wysoce wykwalifikowanej kadrze, której wykształcenie czy pozyskanie nie jest ani łatwe, ani tanie – mówi Renata Mordak odpowiedzialna za projekty transportowe w Multiconsult Polska. – Udział wynagrodzeń w naszych usługach projektowych czy inżynieryjnych to często 70-80 proc. dlatego rosnące wymagania płacowe są dla nas prawdziwym wyzwaniem – dodaje.

Przedstawicielka firmy projektowej nie dziwi się przy tym, że pracownicy chcą zarabiać więcej, skoro z każdym dniem wszystko drożeje. We wrześniu ogłoszona stopa inflacji wyniosła 17,2 proc. – Prawdopodobnie nikt nie był przygotowany na aż tak wysoki poziom. Niestety ekonomiści przewidują, że wysoka inflacja może pozostać z nami na lata. Dlatego waloryzacja zarówno umów już podpisanych, jak również przewidzenie prostego i przejrzystego mechanizmu waloryzacji dla nowych umów, jest kluczowe dla naszej branży – mówi Renata Mordak.

Przypomina przy tym słowa wypowiedziane przez Prezeskę Związku Ogólnopolski Projektantów i Inżynierów Annę Oleksiewicz, że „serce zamawiających bije dla wykonawców”. Ilustruje ono jej zdaniem również podejście do waloryzacji – najpierw podpisywane są umowy z wykonawcami, a projektanci i inżynierowie muszą poczekać. – W tym wypadku to jednak bardziej zrozumiałe, bo kontrakty na roboty budowlane to często setki i miliardy złotych a wzrosty cen materiałów czy energii często przekraczały dziesiątki procent. Niemniej jednak mamy nadzieję, że i my doczekamy się waloryzacji naszych umów – na podobnych zasadach jakie proponowane są wykonawcom – mówi przedstawicielka Multiconsult Polska.

Jaki koszyk?

Renata Mordak podkreśla, że ma świadomość trudności w zbudowaniu koszyka waloryzacyjnego dla usług intelektualnych, analogicznego jaki powstał na potrzeby kontraktów obejmujących roboty budowlane – odnosi się on do cen kluczowych materiałów.

– Dlatego proponujemy zamawiającym oparcie waloryzacji o zagregowane wskaźniki ekonomiczne, takie jak wskaźnik CPI oraz wzrost średniego wynagrodzenia – mówi Renata Mordak. Na razie propozycja nie spotkała się z odzewem ze strony inwestora. – Nie ustajemy w działaniach i apelach – mówi przedstawicielka Multiconsult Polska.

Waloryzacja umów zawartych przez projektantów i inżynierów z inwestorem – to jeden aspekt, natomiast drugi to urealnienie cen za prace projektowe w (objętych już waloryzacją GDDKiA) kontraktach typu projektuj i buduj. Czy waloryzacja zejdzie szczebel niżej, na umowę z podywkonawcą? Tu nie ma jednego modelu postępowania. – Kontrakt kontraktowi nie równy i rozliczenia między wykonawcami a podwykonawcami układają się bardzo różnie – mówi Renata Mordak.

Wiadomo, że problem ten zostanie rozwiązany w nowych umowach, gdzie zmienione niedawno Prawo zamówień publicznych nakłada na wykonawcę obowiązek zmiany wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy jeśli zwaloryzowana została cena kontraktu między nim a inwestorem. – W przypadku starszych umów kwestia ta pozostaje przedmiotem negocjacji stron – mówi przedstawicielka branży projektowej.

Co z kontraktami kolejowymi?

Odrębną kwestią pozostaje też waloryzacja umów kolejowych, których stroną jest PKP PLK. –Niestety wszystkie nasze wystąpienia zarówno indywidualne jak i w ramach ZOPI nie spotkały się z pozytywnym odzewem PKP PLK. Wiemy, że również wykonawcy czekają na podobne rozwiązania waloryzacyjne, jakie zaproponowali im inni najwięksi polscy zamawiający – konstatuje Renata Mordak.

Duże nadzieje środowisko wiąże ze stanowiskami Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych jak i Prokuratorii Generalnej RP, które wyraźnie wskazują na możliwość, a wręcz konieczność waloryzacji. Stanowisko to podzieliło także Ministerstwo Rozwoju i Technologii, czego efektem są zmiany do Prawa zamówień publicznych przyjęte niedawno przez Sejm (obecnie ustawa czeka na podpis Prezydenta).

Nowe przepisy mają m.in. umożliwić waloryzację umów, których realizacja trwa ponad 6 miesięcy, w tym również takich, gdzie nie było wcześniej klauzul waloryzacyjnych. Ma dotyczyć także umówi na usługi i dostawy. – Te przykłady dowodzą, że w najwyższych gremiach państwowych panuje zgodność, jak należy postępować w obecnej, absolutnie niespotykanej sytuacji rynkowej i liczymy, że PKP Polskie Linie Kolejowe po prostu podążą ścieżką wytyczoną przez innych kluczowych zamawiających rynku – stwierdza dyrektor z Multiconsult Polska.