Polska potrzebuje lepszego systemu poboru opłat

Kiedy nowy system poboru opłat?

Niemal rok temu pojawiło się opracowanie przygotowane przez Kapsch, będącego operatorem systemu viaTOLL, w którym przedstawiono koncepcję wprowadzenia elektronicznego systemu poboru opłat dla pojazdów osobowych. Była minister infrastruktury i rozwoju, Elżbieta Bieńkowska, deklarowała, że powszechne e-myto mogłoby rozpocząć funkcjonowanie już w 2016 r. Wypowiedź ta okazuje się daleka od rzeczywistości.

Minister Maria Wasiak poinformowała dziś, że elektroniczny system poboru opłat dla wszystkich pojazdów mógłby pojawić się na drogach dopiero w listopadzie 2018 r., a pod koniec roku 2017 odbywałyby się jego testy. Oznacza to, że jeszcze przez trzy lata autostrady będą się korkowały przy bramkach.

Ministerstwo stwierdziło, że nie widzi sensu we wprowadzaniu zmian do dotychczasowego systemu zanim nie upłynie umowa zawarta z operatorem systemu viaTOLL. Maria Wasiak podkreśliła, że nowy system musi opierać się na konkurencyjności rynkowej, której obecnie nie ma. Minister zapowiedziała też, że w nowym systemie mającym działać od 2018 r. koncesjonariusze „zrobią, co będą chcieli”.

Część koncesjonariuszy na „tak”

Okazuje się, że niektórzy prywatni zarządcy autostrad chcieliby współpracować z Kapschem i wprowadzić viaTOLL na zarządzanych trasach.

Emil Wąsacz, prezes grupy Stalexport Autostrady, posiadającej spółkę Stalexport Autostrada Małopolska, zarządzającą autostradą A4 z Krakowa do Katowic, powiedział, że Polska powinna wykorzystać istniejącą infrastrukturę do poboru opłat i ją udoskonalić. Nie ukrywał, że zaletą systemu bramkowego jest jego szczelność, jednak ważna jest również przepustowość.

– Problem widzieliśmy już kilka lat temu, nienaciskani przez nikogo postanowiliśmy poszerzyć place poboru opłat i dołożyliśmy po dwa pasy w każdym kierunku. Kilka lat temu mówiliśmy, ze uelastycznieniem placów byłby elektroniczny system poboru opłat. W związku z wymianą urządzeń, nasz system to przewiduje. Chcemy się podłączyć pod krajowy system poboru opłat, jednak stawiamy warunek – powiedział w czasie debaty prezes Wąsacz. Warunkiem tym jest posiadanie przez kierowców tylko jednego urządzenia pokładowego. – Gdybyśmy na jesieni ostro przystąpili do rozmów z ministerstwem, ten system do wakacji udałoby się wdrożyć – dodał Emil Wąsacz.

Z kolei Andrzej Lewandowicz, wiceprezes spółki Autostrada Wielkopolska, przypomniał, że już w 2010 r. spółka zaproponowała własny system, który byłby interoperacyjny z systemem Kapscha. Ówczesne kierownictwo GDDKiA nie odpowiedziało na propozycję spółki. – Wówczas zależało nam na systemie elektronicznym, bo chcieliśmy rozdzielić starą i nową koncesję i myśleliśmy, że nowy system nam w tym pomoże – dodał wiceprezes.

Aktualnie AWSA posiada własny system, stworzony jako proteza systemu elektronicznego i oparty na kartach paliwowych. Andrzej Lewandowicz zapewnił o jego bardzo dobrym i sprawnym działaniu. Dwa lata po pierwszej propozycji, spółka ponowiła rozmowy z GDDKiA, jednak ta nie zgodziła się na stawiany warunek pozostania przy aktualnym systemie rozliczeń spółki.

Wiceprezes AWSA zaznaczył też, że w Polsce trudno byłoby wprowadzić system free flow umożliwiający kierowcom swobodny przejazd autostradami, bez zwalniania na placach poboru opłat. – AWSA się na to nie zdecyduje, inni koncesjonariusze także. System będzie ewaluował od systemu stop & go do slow & go. Każdy koncesjonariusz może mieć inny system, a to trzeba zunifikować – dodał.

System viaTOLL rozwiązaniem problemów?

Funkcjonujący od lipca 2011 roku system viaTOLL bywa stawiany za wzór systemu poboru opłat dla innych państw, do tej pory przyniósł on już około 4 mld zł przychodów dla Skarbu Państwa. Aby system mógł objąć autostrady koncesyjne, konieczne są zmiany w prawie. – O tym, że to jest konieczne było wiadomo od dawna. To jest zadanie dla polityków, którzy podejmują decyzje o zmianie prawa – oznajmił Marek Cywiński, dyrektor generalny Kapsch Telematic Services.

Póki co, państwo czeka na zakończenie obowiązywania umowy z obecnym operatorem systemu viaTOLL, czyli do 2018 r. Jednak system już teraz mógłby wykorzystać viaTOLL do usprawnienia opłat na autostradach koncesyjnych. – W analizach, które prowadziliśmy we współpracy ze Stalexportem doszliśmy do wniosku, ze nie ma przeszkód, żeby można było wykorzystać infrastrukturę viaTOLL do wspomagania poboru opłat na autostradzie koncesyjnej. Musiałoby to się odbyć na warunkach komercyjnych i za zgodą państwa – dodał Marek Cywiński.