PO i PiS – najważniejsze zapisy programowe o transporcie, infrastrukturze i energetyce

Analiza ta jest dwuczęściowa. W tym artykule publikujemy najważniejsze zapisy w programach PO i PiS. Po południu opublikujemy najważniejsze założenia programowe Zjednoczonej Lewicy, PSL, Nowoczesnej, KORWiN, Kukiz’15 i Partii Razem.

Platforma Obywatelska: kontynuacja

Transport kolejowy: Program PO to pod tym względem w dużej mierze powielenie zapisów Krajowego Programu Kolejowego. Do 2023 r. na rozwój kolei ma zostać przeznaczonych 67 mld zł. Do najważniejszych działań ma należeć przebudowa 8 500 km torów, w tym dokończenie modernizacji najważniejszych ciągów: Opole – Wrocław – Szczecin – Świnoujście, Zebrzydowice – węzeł Katowice – Bydgoszcz – Gdańsk, Warszawa – Trójmiasto, Kraków – Katowice, Poznań – Wrocław i Warszawa – Białystok. Na głównych liniach (niewymienionych w dokumencie) prędkość maksymalna ma przekraczać 160 km/h.

Nowelizacja ustawy o Funduszu Kolejowym doprowadzi, według programu PO, do przeznaczenia w latach 2016-2020 o 550 mln zł więcej na modernizację taboru kolei regionalnych (chodzi zapewne zarówno o PR, jak i o spółki wojewódzkie – w programie nie jest do jednak doprecyzowane). „Odnawiany tabor będzie zamawiany przede wszystkim u krajowych producentów” – czytamy w poświęconym temu fragmencie, brak jednak wzmianki o ewentualnej zmianie Prawa Zamówień Publicznych. Z kolejami regionalnymi mają być skomunikowane rozkłady lokalnych busów i autobusów. Program przewiduje też całkowite oddłużenie Grupy PKP.

Wątkiem ubocznym, ale mogącym wpłynąć na sytuację spółek kolejowych wydaje się postulat opłacania etatów związkowych przez same związki zawodowe, zamiast – jak obecnie – przez przedsiębiorstwo.

Transport drogowy: PO deklaruje realizację rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.). Dzięki przeznaczeniu na inwestycje 107 mld zł ma powstać „pełna, funkcjonalna sieć bezpiecznych dróg szybkiego ruchu”. W dokumencie wyliczono 4 autostrady (A1, A2, A6, A18) i 16 dróg szybkiego ruchu oraz – bez wymieniania – 57 obwodnic. Przewiduje się wykorzystanie Drogowych Spółek Specjalnego Przeznaczenia, mających pozyskiwać środki na budowę na zasadach rynkowych w celu odciążenia budżetu państwa. W pierwszej kolejności rozwiązanie takie ma zostać zastosowane na odcinku A1 Tuszyn – Częstochowa.

PBDK przewiduje też środki na utrzymanie obecnej sieci i do 46,8 mld zł na przygotowania nowych inwestycji. Poprawie bezpieczeństwa ma służyć Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych na drogach krajowych za maksymalnie 4,8 mld zł (przebudowa lub budowa skrzyżowań, chodników czy dróg rowerowych).

Odpowiednikiem PBDK na szczeblu lokalnym ma być Program Rozwoju Gminnej i Powiatowej Infrastruktury Drogowej na lata 2016-2019. Jego cel to poprawa bezpieczeństwa i parametrów dróg. Program ma też stanowić narzędzie wyrównywania szans rozwoju regionów i budowania spójności terytorialnej. Dofinansowanie dla samorządowych inwestycji drogowych ma wynosić łącznie 4 mld zł. Zapowiedziano też kontynuację Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych (1 mld zł rocznie).

Transport w miastach: W myśl programu, samorządy będą musiały liczyć się z obostrzeniami przy podejmowaniu dużych inwestycji infrastrukturalnych. Jeśli wartość przedsięwzięcia przekroczy 10% środków inwestycyjnych gminy, obowiązkowe będzie zorganizowanie referendum lub wiążących konsultacji. PO obiecuje ułatwienia w stosowaniu partnerstwa publiczno-prywatnego (m.in. przeniesienie oceny prawno-formalnej na etap poinwestycyjny). Program zawiera ogólny zapis na temat uspokajania ruchu samochodowego oraz postulat refundacji części wydatków ponoszonych przez miasta na rozwój infrastruktury rowerowej. Wspieranie tworzenia metropolii ma ułatwić sąsiadującym gminom wspólne organizowanie transportu zbiorowego.

Energetyka: Zdefiniowany w programie cel to zapewnienie odpowiedniego do potrzeb gospodarki dostępu do energii elektrycznej i cieplnej przez najbliższe 50 lat. Narzędziami do jego osiągnięcia mają być zwiększone nakłady na inwestycje w elektrownie (do końca 2020 r. ich wartość ma wynieść 25 mld euro). Choć podstawą energetyki ma pozostać węgiel kamienny i brunatny, program przewiduje także budowę elektrowni gazowej, a w niesprecyzowanej przyszłości – jądrowej. W najbliższych latach ma zostać wybudowanych ponad 200 km gazociągów przesyłowych. W program modernizacji elektrowni i sieci przesyłowych mają być włączone środki PIR, BGK i z Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych. PO deklaruje wdrażanie kolejnych elementów Europejskiej Unii Energetycznej.

Głównym inwestorem mają być nadal spółki z udziałem Skarbu Państwa. Przewidziano też jednak zachęty dla „energetyki rozproszonej” (prosumenckiej).

PiS: zrównoważony rozwój całego kraju

Program Prawa i Sprawiedliwości zakłada m.in. stworzenie silnego, sprawnego państwa. Ma być ono zdolne do prowadzenia aktywnej polityki gospodarczej i do działań dla dobra wspólnego. Partia odrzuca rozwój oparty na wielkich ośrodkach miejskich, wskazując na potrzebę zrównoważonego rozwoju całego kraju. Dlatego uważa, że należy zatrzymać marginalizację „Polski powiatowej”, szczególnie we wschodniej części kraju, która wyraża się m.in. ograniczaniem dostępu do infrastruktury publicznej, np. do połączeń komunikacji publicznej kolejowej i autobusowej.

Aktywna polityka gospodarcza państwa, wyrażająca się licznymi inwestycjami, niezbędnymi do poprawy stanu kraju, wymaga odpowiednich środków finansowych. Główna partia opozycyjna widzi możliwość pozyskania dodatkowych środków, obok obecnie dostępnych funduszy, z trzech dodatkowych źródeł. W ocenie PiS, dodatkowe źródła finansowania w ciągu kilku lat pozwolą wygenerować dodatkowy bilion złotych na działania prorozwojowe.

Celem Prawa i Sprawiedliwości jest zasadnicza poprawa spójności komunikacyjnej kraju. Ma być osiągnięta przez wiele działań, głównie w zakresie transportu drogowego i kolejowego. PiS zapowiada dalszą rozbudowę sieci autostrad i dróg ekspresowych między stolicą a innymi głównymi ośrodkami w kraju, a także zbudowanie połączeń drogowych między najważniejszymi miastami w makroregionach. PiS zapowiada również realizację programu budowy obwodnic oraz likwidację wykluczenia komunikacyjnego, jaka dotyka głównie mieszkańców Polski Wschodniej. W celu szybszej realizacji inwestycji, a także ograniczenia kosztów, zakłada się przegląd i poprawę przepisów prawa, zwiększenie wpływów do Funduszu Drogowego oraz system antykorupcyjnej ochrony inwestycji drogowych.

W zakresie transportu kolejowego, PiS planuje skoncentrowanie w PKP Polskich Liniach Kolejowych całego majątku, niezbędnego do zapewnienia obsługi ruchu pociągów oraz do samodzielnego wykonywania przeglądów i utrzymania linii kolejowych. Wskazuje się upaństwowienie Przewozów Regionalnych i ich dokapitalizowanie, koniczność lepszej koordynacji rozkładu jazdy między różnymi przewoźnikami pasażerskimi. Rozkład jazdy pociągów ma obowiązywać przez 2 lata. Więcej środków z budżetu państwa ma trafiać do Funduszu Kolejowego, co w powiązaniu ze środkami unijnymi, pozwoli na zwiększenie skali modernizacji dworców i linii kolejowych oraz zakupu nowych i modernizacji istniejących składów. Program zakłada wdrożenie w życie hasła „TiRy na tory”, na początku na kierunku: zachodnia część Europy – kraje nadbałtyckie.

PiS planuje również rozwój transportu publicznego w miastach. Szczególnym wsparciem mają być objęte linie tramwajowe oraz inne środki transportu zasilane energią elektryczną (autobusy elektryczne, trolejbusy). W transporcie lotniczym zakłada budowę centralnego portu lotniczego, obsługującego Warszawę i Łódź. PiS będzie dążył też do rozwoju transportu rzecznego, szczególnie na Odrze. W programie partii znalazło się również dążenie do rozwoju polskich portów, który musi być skorelowany z rozbudową dróg i kolei, zapewniających szybki transport w głąb kraju.

W zakresie energetyki, Prawo i Sprawiedliwość zakłada, obok zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, unowocześnienie polskich elektrowni, a także zatrzymanie dekapitalizacji krajowych sieci energetycznych. Wprawdzie energetyka nadal będzie oparta na węglu, jednak planuje się wspieranie wydobywania gazu (w tym gazu łupkowego). PIS widzi potrzebę rozwoju pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł, głównie w oparciu o lokalne zasoby (woda, biomasa, słońce). Pewne zastrzeżenia PiS budzi rozwój energetyki wiatrowej w kontekście ochrony zdrowia ludzi, dlatego nowe siłownie wiatrowe powinny być lokalizowane w oddaleniu od siedzib ludzkich.

Różnice pomiędzy programami a odpowiedziami kandydatów

Warto skonfrontować zapisy programów z odpowiedziami kandydatów w naszej wyborczej ankiecie.

Kandydat PO Stanisław Lamczyk uznał za wskazane przesunięcie środków unijnych na korzyść kolei (60:40), tymczasem program jego partii nie zakłada żadnych przesunięć. W programie PO opowiada się za dużymi dotacjami dla kolei regionalnych, a jednocześnie Stanisław Lamczyk uważa, że należy konkurować na kolei, bowiem płyną z tego korzyści dla pasażerów.

PiS z kolei akcentuje konieczność budowy Centralnego Portu Lotniczego, tymczasem kandydat tej partii Jerzy Wilk, w odpowiedzi na naszą ankietę zauważył, że „w chwili obecnej Lotnisko Chopina z przepustowością 20 mln pasażerów rocznie, dwukrotnie przewyższającą ruch na tym lotnisku, zdecydowanie wystarcza na potrzeby branży lotniczej”.

* * *

Zapraszamy również do lektury wcześniejszych naszych artykułów „wyborczych”, które publikowaliśmy na portalach Rynek-Kolejowy.pl, RynekInfrastruktury.pl i Transport-Publiczny.pl. Zapraszamy do zapoznania się z opiniami kandydatów na temat:
• Pożądanej proporcji podziału środków UE na kolej i drogi (TUTAJ);
• Rozdzielenia MIR na mniejsze resorty (TUTAJ);
• Odkorkowania centrów miast (TUTAJ);
• Budowy Kolei Dużych Prędkości (TUTAJ);
• Budowy Centralnego Portu Lotniczego (TUTAJ);
• Ustawy metropolitalnej (TUTAJ);
• Programu Budowy Dróg Krajowych (TUTAJ);
• Konkurencji w kolejowych przewozach pasażerskich (TUTAJ);
• Przyszłości polskiej energetyki (TUTAJ).