Niemcy. Nowy rząd stawia na kolej

24 listopada przywódcy SPD, Zielonych i FDP zaprezentowali umowę koalicyjną przyszłego rządu kanclerza Olafa Scholza (SPD). Dokument był negocjowany przez ponad dwa miesiące, a prace prowadzono w 22 grupach roboczych. Z przyjętych zapisów jednoznacznie wynika, że nacisk ma zostać położony na inwestycje w infrastrukturę drogową, a nie kolejową.

Urząd federalnego ministra transportu obejmie Volker Wissling z liberalnej FDP. W ocenie mediów i środowisk zajmujących się transportem to niezła decyzja i szansa na położenie większego nacisku na transport szynowy i spójną mobilność.

Jak ocenia Dirk Flege ze stowarzyszenia „Allianz pro Schiene” w umowie koalicyjnej w zakresie transportu wiele punktów pozostaje otwartych i niewykluczone, że wielu kwestiach trudno będzie przezwyciężyć status quo, o ile nowy minister nie będzie zdecydowanie naciskał na kwestie środowiskowe i perspektywiczny rozwój komunikacji.

Dekarbonizacja gospodarki  

Działania w zakresie transportu kolejowego wpisują się w ogólne priorytety nowej koalicji rządzącej. Jednym z nich ma być wdrożenie ambitnej polityki klimatycznej. Jak podkreślają analitych Ośrodka Studiów Wschodnich przyspieszaniu ma ulec proces dekarbonizacji we wszystkich sektorach gospodarki. 

„Koalicjanci zamierzają rozbudować i zmodernizować kolej, przyspieszyć tempo przechodzenia na elektromobilność w transporcie drogowym oraz wspierać rozwój paliw alternatywnych w lotnictwie i żegludze. W planach nowego rządu bardzo ważną rolę wspomagającą Energiewende odgrywa przyspieszenie procesu dekarbonizacji w UE – Berlin ma wspomagać KE w forsowaniu ambitnych zmian w ramach pakietu Fit for 55. Będzie to oznaczać zwiększenie presji zwłaszcza na te państwa członkowskie, które w obszarze transformacji energetycznej mają najwięcej do nadrobienia” – podkreślają analitycy OSW.

Kolej priorytetowa, odejście od prymatu dróg

W porozumieniu trzech partii pojawia się zdanie „chcemy znacznie więcej inwestować w rozwój szynowy niż drogowy, aby realizować priorytetowy projekt taktu połączeń w kraju”. Według „Allianz pro Schiene” to kluczowa wypowiedź i zobowiązanie nowej koalicji o przełamaniu dotychczasowego dogmatu o priorytetowym i nadrzędnym znaczeniu transportu drogowego. Ma się tak stać m.in. poprzez obniżenie stawek dostępu do szyn, choć zależeć to będzie od sytuacji budżetowej. Dodatkowo w najbliższych latach w dalszym ciągu rosnąć będzie budżet federalnych tras drogowych, nawet jeśli w pierwszej kolejności pieniądze mają być przeznaczane na remonty.

Koalicja chce zachować koncern Deutsche Bahn AG w całości, jednostki infrastrukturalne (DB Netz, DB Station und Service) przesunąć do nowo utworzonej i wspólnej jednostki. Co ciekawe, rządzące partie chcą podwoić do 2030 liczbę dostępnych miejsc w kolejowym ruch pasażerskim. To bardziej ambitny cel niż w przypadku odchodzącej od władzy koalicji CDU/CSU i SPD – te partie chciały podwojenia liczby pasażerów.

Dodatkowo mowa jest o 75% elektryfikacji sieci do 2030 roku. Dalej mowa jest o rozbudowie sieci kolejowej, dostępie mniejszych i średnich miast do kolejowego ruchu dalekobieżnego, reaktywacjach tras i unikaniu zawieszania linii. Pojawia się także wola uruchamiana nowych kolejowych krajowych i międzynarodowych połączeń sypialnych, dzięki czemu można by było uniknąć wielu tras lotniczych krótkiego zasięgu. Generalnie czas procedur zezwalających w zakresie infrastruktury powinien też skrócić się o połowę.

Allianz pro Schiene: Mało konkretów 

Udział ruchu kolejowego w transporcie towarów ma wzrosnąć z 19% obecnie do 25% za osiem lat. Dużo tu jest dobrej woli, ale mało konkretów, ocenia stowarzyszenie „Allianz pro Schiene”, brak np. konkretnej zapowiedzi przyłączania nowych obszarów przemysłowych do sieci kolejowej.

Stowarzyszenie podchodzi do osoby nowego ministra w miarę pozytywnie. Trudno jednak nie zauważyć, że sam polityk widzi się jako „adwokat kierowców”, zauważa tygodnik „Der Spiegel”. Dzień po nominacji polityk opowiedział się za obniżką podatku energetycznego i idącą za nią obniżką cen paliwa. Dodatkowo opowiedział się za unikaniem dodatkowych obciążeń dla posiadaczy diesli, czym niejako przeczy założeniom koalicyjnym, według których niższe opodatkowanie diesla jest problematyczne z przyczyn środowiskowych. 

Warto dodać, że 51-letni prawnik Volker Wissing znany jest przede wszystkim jako finansista i sekretarz generalny FDP. W latach 2016-2021 odpowiadał w rządzie związkowym Nadrenii-Palatynatu za gospodarkę, transport i rolnictwo. Sam mówi, że korzysta chętnie z elektrycznych hulajnóg i komunikacji zbiorowej, zwłaszcza w ośrodkach miejskich. Po doktoracie z prawa w Münster pracował jako prokurator w sadzie okręgowym. Pochodzi z rodzinny posiadającej winnice, w wolnym czasie działa jako organista w rodzinnej parafii ewangelickiej.

Specjaliści ds. transportu wśród Zielonych generalnie krytycznie podchodzą do nowej umowy koalicyjnej, zaś obecny minister transportu Andreas Scheuer z CSU zgryźliwie zauważył już, że zapowiada się na to, że w pełni kontynuowana będzie jego polityka.