Feniks – ponad 114 mld zł na infrastrukturę z nowego budżetu UE

Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) to następca dwóch edycji Programu Infrastruktura i Środowisko (2007-2013 i 2014-2020). Opiewa on na 25 mld euro, czyli ponad 114 mld złotych. – FEnIKS będzie największym w Polsce i Unii Europejskiej  programem wdrażanym z pieniędzy unijnych.  Fundusze będziemy inwestować w projekty środowiskowe, energetyczne, transportowe, ale także wspierać będziemy  kulturę i ochronę zdrowia. Realizując FEnIKS będziemy czerpać z dotychczasowych doświadczeń przy realizacji Programu Infrastruktura i Środowisko – mówił wiceminister Waldemar Buda.

FEnIKS ma poprawiać warunki rozwoju Polski. Rząd deklaruje inwestycje w:

• obniżenie emisyjności gospodarki i transformację w kierunku gospodarki przyjaznej środowisku i o obiegu zamkniętym,
• budowę efektywnego i odpornego systemu transportowego, o jak najniższym negatywnym wpływie na środowisko naturalne,
• dokończenie realizacji sieci bazowej TEN-T do roku 2030,
• poprawę bezpieczeństwa transportu,
• zapewnienie równego dostępu do opieki zdrowotnej oraz poprawę odporności systemu ochrony zdrowia,
• wzmocnienie roli kultury w rozwoju społecznym i gospodarczym.

Rząd deklaruje, że realizacja programu ma zwiększyć efektywność energetyczną mieszkalnictwa, budynków użyteczności publicznej i przedsiębiorstw oraz poszerzyć udział zielonej energii z odnawialnych źródeł energii w końcowym zużyciu. Inwestycje w infrastrukturę energetyczną mają przynieść poprawę jakości i bezpieczeństwa funkcjonowania sieci elektroenergetycznych oraz rozwój inteligentnych sieci gazowych, a inwestycje w sektorze środowiska mają przyczynić się do większej odporności na zmiany klimatu (w tym na susze i powodzie) oraz ochronę bioróżnorodności. Inwestycje są zapowiadane także na poprawę gospodarowania wodą pitną oraz ściekami komunalnymi i odpadami komunalnymi.
W ramach projektu na transport miejski (priorytet III) przewidziane jest 2 mld euro, na transport w priorytecie IV : Wsparcie sektora transportu z Funduszu Spójności – 7,7 mld euro, a na transport w ramach priorytetu V (Wsparcie sektora transportu z EFRR) – co najmniej 6,3 mld euro. Zdecydowanie największy będzie udział projektów drogowych – i to pomimo deklaracji, że program ma wspierać cele Europejskiego Zielonego Ładu, zakładającego ograniczenie inwestycji w drogi.

W ramach Feniksa na budowę obwodnic czy tras szybkiego ruchu przyznano wstępnie ok. 6,5 mld euro. – Inwestycje w połączenia drogowe wykazały zdecydowanie korzystny wpływ na rozwój gospodarczy, w tym poprzez zmniejszenie czasu i kosztów transportu drogowego. Poprawa jakości infrastruktury ma też na celu zmniejszanie liczby ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych w Polsce, która spada ale nadal jest jedną z najwyższych w UE – napisano w opisie programu. Ok. 4,5 mld euro ma zostać przeznaczonych na modernizację (3,8 mld euro) i budowę (0,7 mld euro) nowych linii kolejowych. 

Projekty transportowe o znaczeniu strategicznym mają zapisane wstępne harmonogramy:
• Projekty mające na celu dokończenie sieci bazowej TEN-T
I kw. 2021 – II kw. 2027
• Budowa brakujących odcinków drogowych w ramach Via Carpatia wraz z odcinkami uzupełniającymi
I kw. 2021 – IV kw. 2030
• Prace na alternatywnym ciągu transportowym Bydgoszcz – Trójmiasto – (kontynuacja inwestycji z perspektywy 2014-2020)
II kw. 2022 – II kw. 2025
• Prace na linii kolejowej nr 7 Warszawa Wschodnia Osobowa – Dorohusk na odcinku Warszawa – Otwock – Dęblin – Lublin, etap II - faza II (odcinek realizacyjny: Warszawa Wawer – Otwock)
I kw. 2023 – IV kw. 2025
• Inwestycje w poprawę dostępu do portów morskich od strony morza i lądu, w szczególności do Portu Centralnego w Gdańsku, Portu Zewnętrznego w Gdyni i terminala kontenerowego w Świnoujściu
IV kw. 2025 – IV kw. 2027
• Inwestycje z zakresu infrastruktury portowej i bezpieczeństwa żeglugi morskiej tj. wyposażenie w sprzęt i jednostki pływające
IV kw. 2025 – IV kw. 2027
• Poprawa parametrów eksploatacyjnych na Odrzańskiej Drodze Wodnej
IV kw. 2024 – IV kw. 2028

Konsultacje społeczne programu odbyły się w dniach 18 czerwca – 18 lipca. Wysłuchanie odwrócone, podczas którego zostaną zaprezentowane wyniki konsultacji publicznych programu FEnIKS jest planowane na wrzesień.