Orlen zrezygnuje z dużego projektu petrochemicznego?

Choć popyt na paliwa płynne w Polsce, podobnie jak w innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej, nadal rośnie, co w obliczu niewystarczającej produkcji krajowej powoduje wzrost importu, stopniowe odchodzenie od konwencjonalnych paliw ropopochodnych wydaje się nieuniknione. W tej sytuacji racjonalnym kierunkiem w kontekście zapewnienia przyszłości rafineriom ropy naftowej do niedawna wydawał się rozwój produkcji petrochemicznej. Według wszelkich prognoz popyt na produkty petrochemiczne będzie rósł i utrzyma się na wysokim poziomie znacznie dłużej niż w przypadku benzyn silnikowych, czy oleju napędowego.

Wobec powyższego w 2021 roku, w którym wielkość marż petrochemicznych była wyjątkowo wysoka, Orlen podjął decyzję o rozpoczęciu realizacji programu Olefiny III, w ramach którego w Płocku zaczął powstawać nowy kompleks krakera parowego, w którym z wsadów pochodzących z produkcji rafineryjnej wytwarzane miały być różnego rodzaju petrochemikalia. Wielkość nakładów inwestycyjnych określono wówczas na 13,5 mld zł. To znacznie więcej, niż wartość przedstawionego 3 lata wcześniej całego programu inwestycji petrochemicznych Orlenu, który miał również obejmować budowę instalacji do wielkoskalowej produkcji fenolu w Płocku oraz budowę kompleksu pochodnych aromatów we Włocławku.

Wartość trzech wyżej wymienionych inwestycji w 2018 roku szacowano bowiem na 8 mld zł. Trzeba jednak uczciwie przyznać, iż rzeczywistość cenowa była wówczas zupełnie inna, a parametry kompleksu olefinowego w zakresie zdolności produkcyjnych zostały skorygowane znacząco w górę. Krótko po rozpoczęciu realizacji inwestycji rozpoczęła się rosyjska inwazja na Ukrainę, która zmieniła oblicze wielu rynków w jeszcze większym stopniu niż pandemia COVID-19. Oprócz kolejnej fali wzrostu cen surowców i komponentów oraz kosztów pracy nastąpił bardzo duży wzrost produkcji petrochemicznej w Chinach, które korzystają z relatywnie bardzo taniego surowca rosyjskiego. Kolejnym ryzykiem dla rentowności projektu, które może zmaterializować się już niebawem, jest perspektywa oddania do użytku kolejnych kompleksów petrochemicznych na Bliskim Wschodzie oraz w Indiach, które także będą korzystać z tanich surowców.

W 2023 roku Orlen poinformował, że koszt realizacji projektu Olefiny III wzrośnie z 13,5 mld zł do aż 25 mld zł – przy niezmienionych szacunkach dotyczących kontrybucji do wyniku EBITDA koncernu, czyli 1 mld zł w skali roku. Dziś szef koncernu Ireneusz Fąfara poinformował, że w kalkulacjach kosztów inwestycji, jakie przedstawiały poprzednie władze Orlenu, nie zostały uwzględnione liczne inwestycje towarzyszące, które musiałyby zostać zrealizowane. Obecne wyliczenia wskazują na to, że finalny koszt realizacji Olefin III w ramach przyjętej przez poprzedni zarząd koncepcji zawiera się w przedziale 45-51 mld zł, co oznacza, że w najlepszym razie byłby ponad trzykrotnie wyższy. Co więcej, najwcześniejszy możliwy termin oddania do użytku kompleksu olefinowego to 2030 rok.

– Inwestycja w obecnym zakresie, przy uwzględnieniu stale rosnących jej kosztów, oddalającego się terminu realizacji i braku obiecujących perspektyw dla sektora petrochemicznego w Europie, nie ma biznesowego uzasadnienia i nie może być kontynuowana. Zobowiązaliśmy się, że podejmowane przez nas decyzje biznesowe będą dobrze przemyślane, racjonalne i transparentne. Dlatego dokładnie przeanalizowaliśmy wszystkie scenariusze dla tej inwestycji, a szczególnie wariant pozostawiony przez poprzedni zarząd i wyciągamy z nich wnioski – komentuje Ireneusz Fąfara, cytowany w komunikacie prasowym. Obecnie płocki gigant z tytułu projektu Olefiny III ponosi aż 100 mln zł kosztów na tydzień.

Jak wskazuje Orlen, w tym momencie kontynuowanie inwestycji w dotychczas obowiązującym kształcie nie jest już rozważane. W tej sytuacji możliwe są tylko dwa rozwiązania – całkowite wstrzymanie jej realizacji oraz optymalizacja, w ramach której jej zakres zostałby znacząco zmodyfikowany. Ostateczna decyzja ma zostać podjęta już w najbliższych tygodniach. Prezes Fąfara na konferencji prasowej poinformował, że na Olefiny III koncern przeznaczył już 14 mld zł. Przekazał także, że decyzja w sprawie przyszłości projektu zbiegnie się w czasie z publikacją nowej strategii, która ma zostać ogłoszona do końca bieżącego roku.