Niskie płace i brak rąk do pracy na budowach

Większość analiz potwierdza, że popyt na inwestycje budowlane będzie rosnąć, i dotyczy to większości rynków europejskich. Dobrą ilustracją trwałego trendu są dane dotyczące liczby pozwoleń na budowę wydawanych w kolejnych latach na poszczególnych rynkach. W Polsce wzrost ten sięgnął 31,2 proc. (między 2015 a minionym rokiem) w odniesieniu do wszystkich budów, a w przypadku tylko inwestycji mieszkalnych wyniósł aż 51,2 proc. (wszystkie dane: Eurostat). We Francji dynamika ta wyniosła odpowiednio +18 i +22 proc., a w Rumunii +42 procent. Jeszcze wyższe wskaźniki notuje rynek hiszpański: +130 i +142 proc.

Wszystko to oznacza, że wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na nowe nieruchomości, zwiększać się będzie popyt na pracowników sektora budowlanego. Z tym jednak jest największy problem, zwłaszcza w naszym regionie Europy. Mnóstwo pracowników rezygnuje albo zmieniając fach, albo zatrudniając się na budowach w Europie Zachodniej czy Skandynawii. Powód jest jeden: lepsze warunki pracy. Poprawie sytuacji nie sprzyja niska stopa bezrobocia, pozwalająca wybierać w ofertach, w tym również z innych sektorów niż budowlany.

Raport „Produktywność i wydajność pracy w branży budowlanej” (2024), przygotowany przez firmę PlanRadar dobrze diagnozuje stan sektora w wybranych krajach (badaniem objęto 450 specjalistów branży budowlanej z dziesięciu rynków europejskich). Okazuje się, że aż jedna trzecia przedstawicieli budowlanki w Polsce obawia się utraty wykwalifikowanych pracowników na rzecz konkurencji z bogatych krajów europejskich (32 proc. wskazań). Prawie połowa badanych (48 proc.) mówi o niskim morale pracowników, wywołanym głównie słabym wynagradzaniem za pracę na budowie.

Jedna trzecia badanych z Europy Centralnej i Wschodniej stwierdza również, iż rozwiązaniem problemu wynagrodzeń byłoby podniesienie kwalifikacji pracowników w zakresie najlepszych praktyk zarządzania projektami i budową. To zaś zwiększy ich produktywność – będącą kolejną zmorą tego sektora rynku. Wyższa produktywność zaś to zwiększone zyski firm, argumentują badani. Poprawa finansów firm sektora budowlanego pozwoli zaś zaoferować zatrudnianym wyższe płace.

Można więc uznać, że rynek zmaga się z pewnym zaklętym kręgiem – wysoki odsetek odejść i niechęć do pracy na budowie wynika z niskich wynagrodzeń. Te zaś są pochodną, paradoksalnie, braku rąk do pracy. Wówczas bowiem pojawiają się opóźnienia, reklamacje, powroty na plac budowy i poprawki, które per saldo obniżają zyskowność inwestycji.

Szacuje się, że w całej Unii Europejskiej w budownictwie pracuje prawie 14 mln osób. Większość z nich (76 proc. wg danych PlanRadar) pracuje po 8-10 godzin dziennie, a więc od 40 do 50 tygodniowo. To sporo więcej niż średnia dla całej gospodarki, wynosząca w UE 37,5 godz. Mimo to, budowlanka notuje coraz niższą efektywność. Gdyby produktywność – jak szacują eksperci PlanRadar – zatrudnionych na budowach wzrosła o 20 proc., do obsadzenia pozostałoby tylko 2,5 mln miejsc pracy. A z takim rezultatem rynek poradziłby sobie.

Więcej o produktywności rynku budowlanego – w raporcie, do pobrania TUTAJ.