Kto ma ponieść koszty budowy schronów?

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji pracuje nad przepisami ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. Celem jest zwiększenie poziomu ochrony ludności, np. poprzez przygotowanie infrastruktury, która będzie pełniła rolę schronów. Do tych funkcji mają być przygotowane m.in. obiekty użyteczności publicznej, np. podziemne parkingi. Konieczna będzie w tym zakresie współpraca państwa z sektorem prywatnym. Do projektowanych przepisów odnieśli się przedsiębiorcy zrzeszeni w kilku organizacjach budowlanych. Choć wyrazili zrozumienie dla celów regulacji, zgłosili swoje obawy.

Za mało czasu

Według przedsiębiorców, projektowane przepisy ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej oraz rozporządzenia w sprawie warunków technicznych i warunków technicznych użytkowania budowli ochronnych zawierają rozwiązania, których wdrożenie jest nierealne w zakładanym przez projektodawcę czasie. Ponadto nakładają one na przedsiębiorców niewspółmierne obowiązki. Organizacje mówią o przeniesieniu na prywatne podmioty kosztów tworzenia systemu obrony.

W projektowanej ustawie przewiduje się, że kondygnacje podziemne w budynkach użyteczności publicznej, ale też w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, a także garaże podziemne mają być projektowane i wykonywane w sposób, który umożliwia zorganizowanie w nich miejsca doraźnego schronienia. W przepisach nie uwzględniono przepisów przejściowych, wiadomo jedynie, że regulacje mają wejść w życie 30 dni od ogłoszenia. „30-dniowy termin na dostosowanie się do nowych regulacji nie jest realny do spełnienia” – wskazują budowlańcy. Jak uzasadniają, proces projektowy budynków wielorodzinnych trwa kilka miesięcy i wiąże się z koniecznością uzyskania wielu uzgodnień. Jeśli wejdą w życie nowe przepisy, wykonane już projekty będą wymagały zmian, co w konsekwencji przełoży się na opóźnienia w rozpoczynaniu budowy tysięcy mieszkań.

„Zakładając, że projekt ustawy wejdzie w życie już na jesieni tego roku, brak właściwych przepisów przejściowych spowoduje, że w IV kwartale 2024 r. i I kwartale 2025 r. nie będą składane wnioski o pozwolenia na budowę budynków wielorodzinnych z uwagi na to, że cały rynek będzie zmuszony przeprojektowywać planowane inwestycje i dostosowywać się do nowych regulacji” – piszą organizacje w apelu do ministra spraw wewnętrznych i wnioskują o co najmniej sześciomiesięczne vacatio legis.

Jak wskazują, konieczne jest także uregulowanie wpływu nowych przepisów na sprawy dotyczące wydawania pozwoleń budowanych będące w toku.

Przedsiębiorcy z branży budowlanej zwracają także uwagę, że nie jest na razie znana data wejścia w życie rozporządzenia w sprawie warunków technicznych i warunków technicznych użytkowania budowli ochronnych, które będzie aktem wykonawczym do projektowanej ustawy. Tymczasem będzie ono wymagało jeszcze notyfikacji w Komisji Europejskiej.

„Obecnie na rynku nie ma powszechnej dostępności urządzeń wymaganych do wyposażenia obiektów zbiorowej ochrony. Ta nisza, o ile nie otrzyma wystarczająco dużo czasu na jej naturalne wypełnienie, może doprowadzić do wstrzymania inwestycji, a także do spekulacji cenami materiałów i elementów wyposażenia obiektów ochronnych” – czytamy.

Kto poniesie koszty

Ważne uwagi dotyczą też funduszy na potencjalne miejsca schronienia. Przedsiębiorcy wskazują, że w ustawie nie ma gwarancji finansowania zadań związanych z infrastrukturą ochronną, wskazane jest natomiast, że koszty zostaną pokryte maksymalnie w 80 proc. To może oznaczać, że „organy ochrony ludności mogą nakładać obowiązki, nie zapewniając przy tym ich finansowego pokrycia, ale jednocześnie [przepis] daje dużą dowolność w ustalaniu i sposobie przyznawania jakichkolwiek środków publicznych” – piszą organizacje i przywołują wcześniejsze stanowiska także innych organizacji, które wskazują, że to państwo powinno pokrywać 100 proc. kosztów inwestycji związanych z infrastrukturą do celów ochrony ludności, a zasady wnioskowania o środki nie powinny zostawiać przestrzeni na dowolność w tym zakresie.

Pod apelem z uwagami podpisały się: Polski Związek Pracodawców Budownictwa, Business Center Club, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, Federacja Przedsiębiorców Polskich, Polska Rada Biznesu i Polski Związek Firm Deweloperskich.