Jest szansa na terminal CO2 w Gdańsku

Pod wpływem presji regulacyjnej w Unii Europejskiej proces zielonej transformacji zaczyna wyraźnie przyspieszać, co znajduje również odzwierciedlenie w innych sektorach niż energetyka. Do istotnych emitentów CO2 zaliczają się w końcu także inne branże, jak choćby przemysł chemiczny, w tym przemysł rafineryjny i petrochemiczny, czy przemysł materiałów budowlanych. Jednocześnie w wielu procesach przemysłowych powstawanie CO2 jest nieuniknione. Dlatego szansą na dalsze ograniczanie emisji może być wychwytywanie CO2 i składowanie go pod ziemią.

Pierwszą dużą instalację przeznaczoną do wychwytu CO2 (Carbon Capture Storage) w Polsce ma mieć Lafarge, który wybuduje takową w Cementowni Kujawy, umożliwiając produkcję nawet 1 mln ton skroplonego CO2 w skali roku, co odpowiada 10% emisji sektora cementowego w Polsce. Instalacja CCS nieopodal Barcina i Pakości powstanie do 2027 roku, a łączne nakłady inwestycyjne na ten cel wynoszą aż 264 mln euro. Dostawcą technologii będzie natomiast Air Liquide. Co stanie się z wychwyconym CO2?

Terminal CO2 w Gdańsku, składowanie w kawernach na Morzu Bałtyckim

Lafarge oraz Air Liquide i ORLEN postanowiły połączyć siły, przygotowując wspólny projekt, który został zgłoszony na listę projektów wspólnego zainteresowania Unii Europejskiej. Dotyczy on budowy w Gdańsku terminala CO2, do którego surowiec byłby wysyłany z zakładów przemysłowych w kraju. W drugiej kolejności CO2 byłby przewożony drogą morską na morze i zatłoczony do kawern po wydobyciu ropy naftowej i gazu ziemnego. Początkowo skroplony CO2 byłby przewożony do Gdańska drogą kolejową, natomiast docelowo przewiduje się transport rurociągowy – w tej sprawie ORLEN podpisał już list intencyjny z Gaz-Systemem, operatorem sieci gazociągów przesyłowych.

W ramach projektu za jego morską część odpowiedzialna jest spółka LOTOS Petrobaltic, wchodząca w skład grupy kapitałowej ORLEN, która od lat wydobywa rzeczone surowce na Bałtyku i może być gotowa do zatłaczania kawern po wydobyciu skroplonym CO2 w ciągu 2-3 lat. Air Liquide planuje natomiast składowanie skroplonego CO2 w kawernach na Morzu Północnym.

Czy to się opłaci?

W tym kontekście nasuwa się od razu pytanie, czy tak pomyślany projekt jest racjonalny z ekonomicznego punktu widzenia. Sam wychwyt CO2 jest kosztownym procesem, wymagającym dużych ilości energii elektrycznej. Dodatkowym wyzwaniem byłaby budowa całej infrastruktury do transportu i składowania skroplonego CO2. Trzeba jednak mieć na uwadze, że ceny uprawnień do emisji CO2 w ramach systemu ETS są wysokie i należy zakładać, że będą w dalszym ciągu rosły.

Obecnie oscylują one wokół poziomu 80 euro za tonę, co tylko w przypadku Cementowni Kujawy oznacza koszt na poziomie 80 mln euro w skali roku, co przy obecnych kursach walut odpowiada 346 mln zł. Niektóre prognozy wskazują, że cena uprawnienia wzrośnie do nawet 200 euro za tonę w najbliższych latach. Wówczas koszt emisji CO2 w Cementowni Kujawy wzrósłby do 865 mln zł rocznie.

Tym samym Lafarge, jak również ORLEN, dzięki projektowi będą mogły zaoszczędzić duże środki finansowe dzięki ograniczeniu zakupów uprawnień. Dodatkowo skroplony CO2 będzie można w przyszłości wykorzystać, choćby do produkcji metanu, metanolu, czy mocznika. W tym kontekście warto wspomnieć, że płocki gigant deklaruje osiągnięcie neutralności emisyjnej netto do 2050 roku, natomiast do 2030 roku tylko w segmentach rafineryjno-petrochemicznym i upstream założono ograniczenie emisji aż o 25% w porównaniu z rokiem 2020. Ma temu służyć także wdrożenie na skalę przemysłową technologii CCS. ORLEN deklaruje, że do 2030 mógłby składować nawet 3 mln skroplonego CO2 rocznie dzięki zabudowie instalacji CCS choćby w kompleksie rafineryjno-petrochemicznym w Płocku. Implementacja instalacji CCS czeka zapewne również sektor nawozowy, czy metalurgiczny.