Budimex. Rynek potrzebuje większej waloryzacji

Łukasz Malinowski, Rynek Infrastruktury: Zbliżamy się do połowy roku 2023. Jak obecnie wygląda sytuacja w sektorze budowlanym – czy najgorszy okres z ogromnymi wahnięciami cen i brakiem niektórych materiałów mamy już za sobą?

Cezary Łysenko, członek zarządu Budimex: Globalnie rzecz biorąc sytuacja się ustabilizowała. Nie tylko w zakresie kosztów materiałowych, ale też i logistyki. Sytuacje, w której mamy do czynienia z ryzkiem braku materiałów lub skokowego i nagłego wzrostu cen już nie występują. To oczywiście nie oznacza, że ceny spadły. Ceny stały się przewidywalne, w niektórych przypadkach prognozujemy delikatne wzrosty, ale to nie jest nic co by zaburzało naszą działalność.

Nawet PKN Orlen poprzez Orlen Asfalt twierdzi, że nie będzie miał problemu z produkcją. Oczywiście koszty asfaltu pozostają bardzo wysokie, zwłaszcza do porównania stawek w Niemczech, czy w innych krajach. Nadal uważamy więc, że w Polsce jest asfalt zbyt drogi. W przypadku innych materiałów tak dużych rozbieżności nie ma.

Ceny pozostają wysokie, ale poziom waloryzacji na kontraktach drogowych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) pozostaje na poziomie 10%.

Waloryzacja jest zdecydowanie za niska. Pamiętajmy o tym, że stosowane przez GDDKiA wzory mają część stałą – 50% nie jest waloryzowane. Ryzyko jest dzielone po połowie. To z resztą też można by zmienić – w kontraktach Banku Światowego element stały jest często ograniczony do 10% czy 20% umowy. Sytuacja obecnie jest zdecydowanie lepsza niż była, ale dla betonu komórkowego czy betonu asfaltowego nasze dane pokazują, że gdybyśmy chcieli zmieścić się w limicie to musiałby on wynosić 25%. W efekcie na niektórych kontraktach dziesięcioprocentowe limity waloryzacyjne są już dawno przekroczone. Tak jest w przypadku S11 i Obwodnicy Metropolitalnej Trójmiasta.

Czy w obu tych przypadkach limity zostały znacząco przekroczone?

Nie, na razie nie powiedziałbym, że to jest znaczące, ale proszę pamiętać, że od chwili ich przekroczenia w każdym kolejnym miesiącu wszystkie koszty związane ze wzrostem cen będzie w całości ponosił wykonawca.

Zatem czas na kolejną zmianę limitu?

O zwiększenie limitu waloryzacji postulujemy już od kilku miesięcy i rozmawiamy o tym z GDDKiA. Nasze symulacje wskazują, że niemal na wszystkich kontraktach limity zostaną przekroczone. To dotyczy kontraktów, na których już ruszyły prace budowlane.

Jak to wygląda w przypadku umów, które są dopiero na etapie projektowym?

Po ostatnich zmianach w prawie zamówień publicznych, kontrakty mają być waloryzowane po 6 miesiącach, a nie po 12 miesiącach jak to było do tej pory. To samo przez się oznacza, że części projektowe też będą wtedy waloryzowane – generalnie projektowanie zajmuje bowiem ok. 10 miesięcy i takie są też kamienie milowe wyznaczone w kontraktach Generalnej Dyrekcji.

Nawet jeśli limity GDDKiA obecnie są zbyt niskie to ten podmiot uruchomił zmiany w zakresie waloryzacji kontraktów. Czy to był znaczący sygnał dla publicznych zamawiających?

Trzeba przyznać, że wyznacznik limitu waloryzacji, który określa GDDKiA, stanowi niejako wzór dla innych inwestorów, szczególnie samorządowych. To przyczyniło się do ich większej otwartości na rozmowy. GDDKiA pokazała mniejszym inwestorom jakie wzory waloryzacyjne mogą mieć zastosowanie oraz odpowiednią argumentację prawną. Przygotowane zostały też aneksy do umów na których inni mogli się wzorować. Obecnie ponad 95% umów, które mamy zawarte w infrastrukturze drogowej ze wszystkimi inwestorami, zostało zwaloryzowane.

Dlatego działania GDDKiA są takie ważne. Waloryzacja została uruchomiona, mamy już mechanizmy i odpowiednie zapisy. Teraz wystarczy zwiększyć limit waloryzacyjny – to tylko będzie dostosowanie się do trendu, a nie ustalanie zasad zachowania jak to było na początku.

Jak w tej sytuacji wyglądają plany Budimeksu na najbliższe miesiące? Czy nie niepokoi was dość wolne tempo podpisywania nowych umów przez GDDKiA?

Nie przewidujemy problemów realizacyjnych jeżeli chodzi ten rok i następny. Budimex portfel zamówień ma wypełniony, ale trzeba pamiętać o tym, że zdecydowana większość kontraktów GDDKiA to postępowania w formule projektuj i buduj, czyli od podpisania umowy do produkcji mija ok. półtora roku. W związku z tym dzisiaj musimy budować portfel, który będzie realizowany w latach 2025-2026. Tutaj jednak terminowo nie wygląda to najlepiej. Od początku roku GDDKiA podpisała tylko dwa duże kontrakty a w pozostałych czekamy na rozstrzygnięcie. Zależałoby nam więc na podpisywaniu umów już teraz – tak, żeby prace projektowe pozwoliły na rozpoczęcie kolejnych budów bez luki między realizowanymi teraz kontraktami.